Konrad Prószyński

Konrad Prószyński, ps. „Kazimierz Promyk” (1851-1908)

W poszukiwaniu organizacji

zawiązał "kółko wioślarskie" - z czasem ponoć wyrosło z niego... Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie

współpracował z wypożyczalnią książek Towarzystwa Dobroczynności

zorganizował "coś w rodzaju nielegalnego klubu, >>Szopkę<<: z odczytami, śpiewami, deklamacją patriotyczną albo po prostu towarzyską zabawą. Wszystko to w duchu oświatowym i narodowym, bez jakichkolwiek akcentów społecznych, a i bez agitacji powstańczej; robota na drobną skalę, warta dzisiaj wspomnienia chyba dlatego tylko, że w owych czasach i to także było pionierstwem" [s. 129]

1875 zawiązał tajne Towarzystwo Oświaty Narodowej

Wydawca

z wycieczek studenckich 1873 i 1874 po wsiach, w których nie umiano czytać ,,wyłonił się pierwszy projekt Elementarza ściennego, w którym cała nauka czytania została rozmieszczona na jednym arkuszu. Wydrukowanie go wymagało już większych kosztów, ale też rosły i wpływy ze składek, nie tyle od kolegów, co od inteligencji >>starszego pokolenia<<, którą Prószyński zdołal zainteresować. Zebrawszy 160 rubli, w poczatku 1875 r. wypuścił w świat 5 tysięcy egzemplarzy Elementarza ściennego i tyleż napisanej przez siebie broszurki "O księdzu Stanisławie Staszicu" s. 128

,,Pierwsze opracowane przezeń [Promyka - przyp. PF] sprawozdanie z rocznej działalności Towarzystwa Oświaty Narodowej brzmiało wiecej niż skromnie: organizacja wzrosła do 10 członków, zebrała 350 rubli; założono 7 czytelni i 4 biblioteki wiejskie, własny księgozbiór liczył 152 tomy itd. Zamiary uczestników nie znajdowały żadnego pokrycia w środkach: w tej chwili trzeba było bić nowy nakład 20 tysięcy Elementarza ściennego, na co brakowało gotówki. W krytycznym momencie poratował Promyka doktor Ignacy Baranowski, ostatni ocalały towarzysz pracy Jurgensa. s. 130

Księgarnia Krajowa ...

Przypisy

informacje, jeśli nie podano inaczej - pochodzą z Stefan Kieniewicz "Dramat trzeźwych entuzjastów. O ludziach pracy organicznej" Warszawa 1964