Warszawa kobieca - Jan Bełcikowski: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 89: | Linia 89: | ||
==Rada Naczelna Ziemianek== | ==Rada Naczelna Ziemianek== | ||
+ | |||
+ | Powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek 17 czerwca 1923, na zjeździe Ziemianek z całej Polski | ||
+ | z Królestwa, z Wielkopolski, z Pomorza i z Małopolski (Wschodniej i zachodniej). Ma na celu połączenie Zrzeszeń Ziemianek w jedno silne | ||
+ | stowarzyszenie, oparte o jeden statut (zaś nie o kilka, jak obecnie). | ||
+ | |||
+ | W skład Rady Naczelnej Ziemianek wchodządelegatki: | ||
+ | Stowarzyszenia Wielkopolskich | ||
+ | Ziemianek i Kółek Wło- | ||
+ | ściańskich przy Wielkopolskich Izbach Rolniczych, Stowarzy- szenia Pomorskich Ziemianek i Kółek Włościanek przy pomor- | ||
+ | skich Izbach Rolniczych, Kół włościanek przy Śląskiej Izbie | ||
+ | Rolniczej,StowarzyszeniaMałopolskichZiemianekiStow.Zie- mianek Małopolski Wschodniej i Kół Gospodyń Wiejskich przy Lwowskiem Towarzystwie Rolniczem, Stow. Zjednoczonych Ziemianek, Zrzeszenia Ziemianek Kresowych i Kół Kresowych, Kół Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Or- ganizacyj i Kółek Rolniczych (dawniejsze C. T. R.). | ||
+ | |||
==Koło Studjów Gospodarstwa Domowego== | ==Koło Studjów Gospodarstwa Domowego== | ||
(...) | (...) |
Wersja z 21:24, 19 mar 2021
Spis treści
Ziemianki
W środowisku samych Ziemianek rozróżniamy siedem odrębnych, opartych o własne statuty, aczkolwiek ideowo złączonych, organizacyj.
Zaczynamy od najstarszej z nich, niby od macierzy, od Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek.
Tegoż porządku chronologicznego, według starszeństwa działania w Ruchu Kobiecym, trzymamy się i w dalszym układzie niniejszego materjału informacyjno-historycznego. (...)
Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek (1895)
Pod hasłem: z Bogiem dla Boga, z Narodem dla Ojczyzny!
Pierwsze na świecie kobiece Towarzystwo Rolnicze (drugie w Kanadzie 1896, trzecie, w Belgji i t. d.).
Powstało w 1895, z inicjatywy p. Marji Kleniewskiej z Kluczkowic, pod postacią z początku sieci Kółek „Praca" (o charakterze konspiracyjnym) i t.zw. Delegacyj Gospodyń Wiejskich. W 1901 występuje już, jako Sekcja Kobieca przy Sekcji Rolnej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, w 1902 przyjmuje tamże nazwę: Koła Gospodyń wiejskich (Ziemianek Dworu i Wsi). W 1905 zmienia nazwę poprzednią na „Zjednoczone Koło Ziemianek",zaś od 1907r. działa już pod obecną nazwą „Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek" (w tymże roku zostaje zalegalizowane przez rząd rosyjski).
Przed wojną
Propagowało, jak i obecnie, ideę ścisłej współpracy ziemianki- obywatelki ziemskiej, włościanką, dworu ze wsią, na zasadzie wspólnego umiłowania Polski i jej ziemi. Prowadziło Kursy praktyczne (obecnie Instruktorskie). Pierwsze urządzało Konkursy gospodarcze (na wyrób masła, serów, na pieczenie chleba i t. p.), organizowało Stacje Zarodowe, Szkoły Gospodarcze(obecnie pozostały trzy takie szkoły: w Mirosławicach, w Nałęczowie i w Marysinie, pod Kutnem), zakładało Ochronki dla dzieci, Czytelnie latające, kształciło specjalne sanitarjuszki wiejskie, t.zw.„babki wiejskie" i t.d.
Podczas wojny
Prócz powyższego: Zakłada schroniska dla sierot i półsierot po poległych i ewakuowanych, niesie pomoc tworzącej się armji polskiej, urządza szpital dla rannych, pracuje w ambulatoriach, w kantynach i t. p., rozwija całą sieć wiejskich szkółek elementarnych, 650 szkółek; organizuje sekcje: Samokształcenia wychowawczego Matek, Wydawniczą, Kolportażową it.d.
Po wojnie
Wchodzi przez swe delegatki, w skład zainicjowanej wojnie przez siebie w 1923, Rady Naczelnej Ziemianek, organizuje Kursy instruktorskie (kroju, szycia, robót ręcznych) w Puławach, skoordynowuje ze sobą w 1918, nowo zawiązane „Koło Młodych Ziemianek" (dawniejsze „Nowe Życie"z roku 1913), obejmuje większość Kół Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Rolniczem, wyłania ze siebie, w 1926 roku, Koło Kresowych Ziemianek (Zrzeszenie Ziemianek i gospodyń wiejskich), wchodzi, jako Sekcja, Gospodarstwa Domowego do Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie, wyłania znów ze siebie, w 1926, Radę Naczelną Gospodarczego Wykształcenia Kobiet, przez którą wkraczana Międzynarodowy teren współpracy intelektualno - gospodarczej kobiet (przystępuje do Międzynarodowej Federacji Ogólnej Wy- kształcenia Gospodarczego we Fryburgu), bierze udział w III-cim Zjeździe Gospodyń Czechosłowackich i propaguje Unję Gospodyń Państw Słowiańskich Centralnych, organizuje Koło Studjów Gospodarstwa Domowego i przystępuje do realizacji Polskiego Instytutu Gospodarstwa Domowego, na wzór Ameryki, Anglji, Niemiec.
Organizacyjnie dzieli się na Koła i na Okręgi powiatowe i wojewódzkie. Stan liczebny, 3.000.
W skład prezydjum Zarządu S. Z. Z. wchodzą: pp. Eleonora Czarnowska, przewodnicząca, Anna Glinczyna i ks. Róża Czetwertyńska, dwie wiceprzewodniczące, ZofjaRogowska i Kazimiera Sieńkowska, dwie sekretarki. Adres: Marszałkowska 149,teł. 82-03. Organ Prasowy: Ziemianka Polska (dawniej „Świat Kobiecy", „Łan Polski").
Ostatnie dane statystyczne Instruktorjatu S.Z.Z. za rok 1929.
Ukończyło Kurs Instruktorski, trzymiesięczny w Puławach, słuchaczek 92,
Kursów prowadziły:
Kursów Kroju i Szycia (2—3 miesięcznych) za lata 1926, 1927, 1928, — 594, przy 9690 słuchaczkach.
Kursów gotowania i porządków domowych za tenże okres czasu— 539, przy 8186 słuchaczkach,
Kursów Zdrowia — 21, przy 1543 słuchaczkach.
Ponadto instruktorki Stowarzyszenia były powoływane do pracy w różnych szkołach gospodarczych, w Kołach Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Rolniczem i w Stowarzyszeniach Młodzieży Wiejskiej i w różnych Kursach szycia i gotowania.
Do powyższego dodamy: S. Z. Z. należy ponadto do: „Organizacyj Rolniczych",łączących wszystkie polskie zespoły rolnicze i gospodarcze, do „Związku właścicieli Sadów", do „Spółki kolportażowej „Druk", do „Międzystowarzyszeniowego Komitetu Pomocy Inteligencji", do „Opieki nad Młodzieżą Akademicką", do „Opieki nad rodakami na Obczyźnie", do „Żeńskiego Stowarzyszenia Polskiego Fidac'u i pozostaje w porozumieniu ze „Stowarzyszeniem Młodych Kobiet".
Koła Gospodyń Wiejskich
Istniejące obecnie przeważnie przy Centralnem Towarzystwie Organizacyj i Kółek Rolniczych Koła gospodyń Wiejskich zawdzięczają swoje powstanie również Stowarzyszeniu Zjednoczonych Ziemianek.
Wyłoniły się, właściwie, z t.zw. konspiracyjnie „delegacyj wiejskich" w 1902.
Z pierwszem drukowanem sprawozdaniem tych Kół spotykamy się w „Świecie Kobiecym",, tygodniku Ziemianek z 1905—1906 r.
Sprawozdanie to w całości, jako dokument historyczny, podamy w dziale Źródła dziejowe.
Prócz Kół Gospodyń wiejskich przy S. Z. Z., w 1907, powstały takież Kola przy Centralnem Towarzystwie Rolniczem, przy zakładanych przez nie Kółkach Rolniczych, poświęconych sprawom drobnego rolnictwa.
Po oderwaniu się kilkuset tych Kółek od Towarzystwa w 1920r. wraz z niemi oderwały się i liczne Koła gospodyń wiejskich.
W ten sposób powstały jakby trzy grupy tych Kół Gospodyń: Ziemianek, Towarzystwa i Kółek.
Dla tem wszechstronniejszego zorientowania się w tych dość złożonych ugrupowaniach gospodyń wiejskich, niemożemy pominąć nadto Kółek Włościanek w Wielkopolsce, powstałych w 1918 r., przy sekcji Ekonomicznej Ziemianek, i Kół Gospodyń wiejskich na Śląsku, z dnia 20 lutego 1927.
Otóż, wracając do omawianego powyżej Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek określimy ich stan liczebny w Kołach Gospodyń wiejskich w przybliżeniu, w taki sposób:
- właściwych Kół gospodyń wiejskich (Ziemianek) — 280,
- Kół gospodyń wiejskich przy C.T.R.,do 1 stycznia 1930 roku, prowadzonych przez Ziemianki, 500,(wtem: 40 instruktorek, trzy inspektorki wojewódzkie),
- Kółek Włościanek w Wielkopolsce, prowadzonych przez Ziemianki — 100. Kół Gospodyń Wiejskich, prowadzonych przez Ziemianki na Śląsku — 20. Do tego tematu powrócimy jeszcze w dziale, poświęconym specjalnie „Wydziałowi Kół Gospodyń Wiejskich" przy zunifikowanem obecnie Centralnem
Towarzystwie Organizacyj i Kółek Rolniczych (patrz rok 1930).
Koła Młodych Ziemianek
(...)
Rada Naczelna Ziemianek
Powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek 17 czerwca 1923, na zjeździe Ziemianek z całej Polski z Królestwa, z Wielkopolski, z Pomorza i z Małopolski (Wschodniej i zachodniej). Ma na celu połączenie Zrzeszeń Ziemianek w jedno silne stowarzyszenie, oparte o jeden statut (zaś nie o kilka, jak obecnie).
W skład Rady Naczelnej Ziemianek wchodządelegatki: Stowarzyszenia Wielkopolskich Ziemianek i Kółek Wło- ściańskich przy Wielkopolskich Izbach Rolniczych, Stowarzy- szenia Pomorskich Ziemianek i Kółek Włościanek przy pomor- skich Izbach Rolniczych, Kół włościanek przy Śląskiej Izbie Rolniczej,StowarzyszeniaMałopolskichZiemianekiStow.Zie- mianek Małopolski Wschodniej i Kół Gospodyń Wiejskich przy Lwowskiem Towarzystwie Rolniczem, Stow. Zjednoczonych Ziemianek, Zrzeszenia Ziemianek Kresowych i Kół Kresowych, Kół Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Or- ganizacyj i Kółek Rolniczych (dawniejsze C. T. R.).
Koło Studjów Gospodarstwa Domowego
(...)
Rada Naczelna Gospodarczego Wykształcenia Kobiet
(...)
Unja Gospodyń Państw Słowiańskich Centralnych
(...)