Krakowskie Towarzystwo Dobroczynności

metryka: powstałe dla wspólnego zawiadywania szpitalami krakowskimi

historia

1816

Prawo względem połączenia funduszów egzystujących domów ubóstwa w Krakowie

My zgromadzenie prawodawcze wolnego miasta Krakowa i jego Okręgu. Zważając, iż połączenie funduszów egzystujących w Krakowie domów ubóstwa, i zwrócenie onych ku celowi uposażenia domu ogólnego schronenia ubogich, odpowiada zamiarom fundatorów i dogadza dobru publicznemu, stanowimy co następuje:

Art. 1. Będzie dom schronienia ubogich dla miasta Krakowa, przedmieść i jego Okręgu, w którym osoby ubogie, dla kalectw lub podeszłego wieku zarobić sobie na wyżywienie niemogące, umieszczone zostaną, do czego Senat rządzący gmach publiczny przeznaczy.

Art. 2. Wszystkie fundusze egzystujących w Krakowie i przedmieściach domów ubóstwa, jako to: św. Leonarda, św. Szczepana, św. Kocha, Bożego miłosierdzia na Smoleńsku, św. Szymona i Judy, św. Jadwigi szlacheckiego, św. Walentego, św. Mikołaja, św. Ducha, ubogich wdów i Konfraternii włoskiej, czyli to w sumach kapitalnych, czyli też w widerkaufach, domach, kamienicach, ogrodach, placach, zgoła we wszystkich realnościach, będą odtąd własnością ogólnego domu schronienia ubogich.

Art. .3. Fundusze art. poprzedzającym wymienione mają zawsze pod zwierzchnim dozorem i administracyą rządu krajowego zostawać.

Art. 4. Wszystkie realności do domów ubóstwa wyżej wyszczególnionych należące, mają być sprzedane, lub za kaucyą w dzierżawę puszczone, a zebrane ztąd kapitały lub dochody na pomnożenie funduszu domu schronienia obracane będą. Gdyby zaś, ani sprzedanemi, ani na czynsz puszczonemi nie były, utrzymywanie onych nie będzie ciążyć funduszu ubogich, ale kosztem skarbu utrzymywanemi być powinny. Postanowienie niniejsze jako prawo obowiązujące od prezesa zgromadzenia prawodawczego, wraz z asesorami i sekretarzem podpisane, do ksiąg obrad naszych wciągnąć a Senatowi rządzącemu do ogłoszenia przesłać polecamy. Uchwalono jednomyślnie na zgromadzeniu prawodawczem. W Krakowie dnia 4 marca 1817 r. (podpisano) Kajetan Ozdoba Florkiewicz prezes, (podpisano) Józef Leliwa Gołuchowski, asesor 1, (podpisano) Jan Kanty Krzyżanowski, asesor 2; (podpisano) Ignacy Ostaszewski, reprezentant gminy Bobrek, sekretarz sejmu.

Pierwsze wybory

Przy wyborze przewodniczącego, wszystkich uwaga zwróciła się na męża z cnót rzadkich, obszernego światła, i niepospolitych zasług w narodzie powszechnie znanego i jednomyślnością do piastowania pierwszego lubo skromnego, a jednak nader zaszczytnego i chlubnego urzędu prezesa Towarzystwa dobroczynności w mieście Krakowie powołanym został ks. Jan Paweł Woronicz biskup Krakowski, senator Królestwa polskiego; lecz gdy tenże dla spraw publicznych często w Warszawie przesiadywać musiał, na pierwszego vice-prezesa i stałego zastępcę prezydującego powołano Stanisława Mieroszewskiego, Ordynata Mysłowskiego, sędziego pokoju, a do wyboru tego dla kierowania ogromem czynności, wymagających w zawiązku zwłaszcza, troskliwego wyszukiwania środków działalności, nadzwyczajnego poświęcenia się, trafności w sposobach i nieutrudzonej pracy, skłoniło ogół przekonanie o jego przymiotach serca i rozumu, zachowane w świeżej pamięci jego zasługi publiczne, jego poświęcenie się szlachetne w uprzejmem i mądrem roziemstwie sporów", wreszcie ojcowstwo dla ubogich.

Dalej mianowano trzech vice-prezesów, którymi zostali: Gołuchowski Wincenty, sędzia apelacyjny; Wolff Franciszek, Wasserab Józef kupcy i obywatele.

1817

na prezesową całego zgromadzenia dam, zaproszono: Teklę z hr. Wodzickich Małachowską wojewodzinę krakowską.

Ustanowiono sześć wydziałów: wydział spisu, prezydujący Nowicki Jan, któremu winniśmy wiele zasobów do dziejów dobroczynnych Krakowa; wydział dochodów i skarbu, prezydujący: Lebowski Wincenty; wydział gospodarczy, prezydujący: vice-prezes trybunału Mąkolski Jakób; wydział przemysłu i pracy, Kirchmajer Wincenty; wydział zdrowia: Dr. Wojciech Boduszyliski; wydział prawny, prezydujący: Florkiewicz Kajetan

1839

nowy statut

Poczet chronologiczny naczelników Towarzystwa dobroczynności do 1852

Protektorowie:

1) Ks. Zglinicki Franciszek Ksawery, administrator jeneralny dyecezyi Krakowskiej, pierwszy protektor dopiero od dnia 29 września 1839 r., wedle najnowszej ustawy.

2) Ks. Łętowski Ludwik, Ś. T. D. biskup Jopejski, dziekan kat. krak., kawaler orderu św. Stanisława 1 kl. po śmierci ks. Zglinickiego, od listopada 1841 r. aż dotąd.

Prezesi

1) Ks. Woronicz Jan Paweł, biskup krak. Sena/or Królestwa polskiego.

2) Ks. Skorkowski Karol, podówczas administrator jen. dyecezyi Krakowskiej, później biskup Krakowski (od dnia 6 lipca 1828, gdy Woronicz został arcybiskupem Warszawskim, prymasem Król. pol. i prezesem Tow. dobr. Warszawskiego).

3) Ks. Zglinicki Franciszek Ksawery, biskup, suffragan, administrator jen. dyecezyi krak. (od d. 26 lipca 1835 r., po opuszczeniu przez ks. Skorkowskiego Krakowa, na czas nieograniczony).

4) Ks. Łętowski Ludwik, naówczas kustosz kat. krak. od dnia 29 września 1839 r, a zarazem protektor zakładu od śmierci ks. Zglinickiego.

5) Hoszowski Konstanty, P. O. D.' b. Senator, radzca rady administracyjnej W. Ks. Krakowskiego, od dnia 8 gru¬ dnia 1850 r. (po rezygnacyi ks. Łętowskiego) aż dotąd.

Prezesowe dam Towarzystwa

1) Małachowska hr. z hr. Wodzickich Tekla, wojewodzina Krakowska.

2) Wodzicka hr. z książąt Jabłonowskich Petronela, od dnia 17 stycznia 1830 r. po śmierci Małachowskiej.

3) Potocka hr. z hr. Branickich Zofia, od dnia 27 lutego 1848 r.

4) Jabłonowska księżna z hr. Wielopolskich Marya, obecnie w zastępstwie od dnia 1 stycznia 1852 r.

Źródła

Zakłady ku ulżeniu cierpieniom bliźnich obecnie w Krakowie istniejące : z krótką wzmianką o dawniejszych, a dziś nie istniejących instytucyach tego rodzaju Głębocki, Józef Teodor (1806-1886) Kraków 1852

Rocznik Towarzystwa Dobroczynności W. Miasta Krakowa i Jego Okręgu, czyli Wykaz Przybyłej Liczby Członków i Ofiar od Czasu Ogłoszenia Ustaw Towarzystwa ... R.7 (1824)

Pamiętnik Towarzystwa Dobroczynności Krakowskiego wydany z powodu obchodzonego w d. 24 i 25 czerwca 1866 r. pięćdziesiąt-letniego jubileuszu wskrzeszenia w roku 1816 tegoż Towarzystwa