KGW - Albigowa

Galicja Wschodnia - Województwo lwowskie -

notatki z tekstu Janina Kuźniar

do I w. ś.

1886 objął probostwo ks. Antoni Tyczyński, który chciał wspomóc rozwój założył Kółko Rolnicze. Przywiązując wielką wagę do oświaty zainicjował budowę szkoły podstawowej, a także założył żeńską szkołę rolniczą przygotowujące wiejskie dziewczęta do roli gospodyni i matki.

Ksiądz Tyczyński był też inicjatorem zorga­nizowania pracowni kobiecych strojów lu­dowych. Powiedział: "Stwórzmy w Albigowej takie źródło mody dla Polski, jakim jest Paryż dla Europy". Chodziło mu o to, aby upowsze­chnić to, co w strojach ludu polskiego jest piękne i harmonijne.

Koło Gospodyń Wiejskich w Albigowej wyłoniło się z Kółka Rolniczego jako jego sekcja. Opiekunką i pierwszą prezeską Koła była kierowniczka Szkoły Gospodyń - Maria Gostkowska. Do roku 1914 zebrania KGW od­bywały się razem z Kółkiem Rolniczym.

II RP

Po za­kończeniu I wojny światowej Koło się usamo­dzielniło, ale ściśle współpracowało ze Szkołą Gospodyń. Zebrania odbywały się latem raz, a zimą dwa razy w miesiącu. Ich tematyka dotyczyła porządków domowych, wychowa­nia dzieci, prowadzenia ogródków kwiatowych i warzywnych. Urządzano kursy kroju i szycia, gotowania i pieczenia, robienia przetworów z owoców i warzyw, a później trykotarski. Jedna z członkiń została wysłana do Krakowa na prze­szkolenia w zakresie udzielania pomocy w na­głych wypadkach - ona to prowadziła później apteczkę dla wszystkich mieszkańców wsi. Koło prenumerowało pisma: Przodownica, Zorza Ojczysta, Niewiasta Katolicka, Przewodnik Kółek Rolniczych.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się kursy rolnicze (1913) organizowane przy pomocy Zarządu Głównego Towarzystwa Kultury Rolniczej. Kończyły się one publicznym popisem, a na podsumowanie przybywało wielu zaproszonych gości.

W roku 1922 uczestniczki korespondencyj­nego kursu rolniczego im. Stanisława Staszica prowadzą konkursowe poletka uprawy buraka cukrowego, pastewnego oraz kukurydzy.

KGW organizuje pogadanki, prowadzone przez lekarzy, o podstawowych zasadach higieny, wychowaniu niemowląt. Zwiększa się też ilość sprzętu i urządzeń gospodarczych, które można wypożyczyć w KGW.

Członkinie Koła urządzają wycieczki do wzorowo prowadzonych gospodarstw rolnych oraz wycieczki krajoznawcze (Kraków, Wieli­czka, Lwów). Współpracują z innymi organiza­cjami społecznymi działającymi we wsi, organizując wspólnie imprezy kulturalno-oświatowe z przedstawieniami teatralnymi włącznie. Pierwszą odegraną sztuką było "We­sele albigowskie", z innych należy wymienić: "Żywot Świętej Genowefy", "Awantura o Ba­się" i inne. Współorganizowały coroczne dożynki, wystawy dorobku artystycznego ko­biet, okazów hodowlanych, kwiatów, warzyw i owoców.

po II w. ś.

Pomysłem godnym pochwały było założe­nie w Albigowej pierwszego przedszkola. Dzięki staraniom przewodniczącej KGW Marii Falger oraz Heleny Preizner udało się wygospo­darować lokum w budynku Szkoły Gospodyń.

Dobra działalność KGW szerzy się poza granicami powiatu, do Albigowej przyjeżdżają wycieczki z powiatu jasielskiego, mieleckiego i przeworskiego, by bliżej zapoznać się z osią­gnięciami i formami pracy Koła.

Członkinie słuchają wykładów o uprawie różnych traw, ziół oraz ich zastosowaniu.

Współpracują ze Spółdzielnią Ogrodniczą skąd sprowadzają sadzonki róż i krzewów ozdobnych. Koło nawiązało ścisłą współpracę z Instytutem Sadowniczym w Albigowej, w wy­niku której wzrosła znacznie ilość nasadzeń drzewek owocowych i krzewów.

Uczestniczą w tzw. "szkołach zdrowia", wy­słuchując wykładów lekarza p. Wiesława Puszą na temat bhp, oparzeń, złamań kończyn, porażenia prądem itp. Zapoznają się ze świadomym macierzyństwem, ojcostwem oraz racjonalnym żywieniem rodziny.

Kiedy w roku 1967 utworzono w budynku Spółdzielni Mleczarskiej ośrodek pod nazwą "Nowoczesna Gospodyni", prowadzony przez Annę Jamróz, można było już skorzystać z ma­szyny dziewiarskiej, trykotarskiej i magla. Ośrodek ten we współpracy z KGW organizuje wspólne pokazy żywieniowe, kursy szycia, szydełkowania, robótek na drutach i hafto­wania. Prowadziły je p. Helena Górska, Maria Musz i Urszula Pysz.

Zarząd Koła uruchamia wypożyczalnię naczyń. Jej prowadzeniem zajmują się p. M. Kuźniar, M. Drozd, A. Lew, a przez ostatnie 18 lat M.Bartman.

Profil pracy KGW zmienia się, gdy w nowo­czesnym Klubie Rolnika można było poszerzyć swój zasób wiedzy rolniczej, sadowniczej, warzywniczej oraz zapoznać się z zagadnieniami ekonomiki i organizacji gospodarstw, zapisując się na członka Uniwersytetu Powszechnego.

Od roku 1984 kobiety postanowiły ucze­stniczyć w dożynkach diecezjalnych, a nawet w ogólnopolskich w Częstochowie. Tradycyj­ny wieniec dożynkowy uwity jest z kłosów, ziół i kwiatów. Niesie go korowód dziewcząt i chłopców ubranych w tradycyjne stroje ludowe, a towarzyszy mu niejednokrotnie kapela ludowa. Organizują też wycieczki autokarowe, zwiedzają m.in. Zakopane, Kraków, Oświęcim, Warszawę, Zamość, Kałków, Gidle, Przemyśl, Miejsce Piastowe, Licheń, Częstochowę i inne miejscowości, niektóre i po kilka razy w roku.

Zarząd KGW mobilizuje kobiety do pracy nad sobą, nad swoim obejściem, poprzez konkursy m.in. na najładniejszy ogród kwiato­wy. Aby uroczystości były barwne i ciekawe założono kobiecy zespół śpiewaczy, prowa­dzony przez panią Alinę Szpunar. Uczestniczył on w wielu imprezach środowiskowych, ale i wojewódzkich. W 1986 r. podczas uroczystości z okazji Dnia Matki w Cierpiszu Górnym p. Maria Braja otrzymała "Order Serca Matki Wsi". Taki sam order podczas gminnych uroczystości z okazji Dnia Matki w Kraczkowej (1998 r.) otrzymały p. Stanisława Sobek, Katarzyna Nawojska i Zofia Reizer.

W latach 80-tych KGW uzyskuje od OSP pomieszczenie do własnej dyspozycji. Nawią­zana zostaje współpraca z Wojewódzkim Ośrodkiem Postępu Rolniczego w Bogu­chwale, w wyniku czego organizuje się szkolenia prowadzone prze specjalistów-praktyków. Równocześnie organizowane są konkursy: "Więcej mleka dobrej jakości" czy "Piękna i bezpieczna zagroda". Prowadzone są poletka doświadczalne z mało znanymi warzywami i ziołami, a także ogródki ekologiczne, inspekty. Organizuje się szkolenia, wycieczki do wzorowych gospodarstw, np. do Kamiannej, w okolice Frysztaka. Tu pojawiają się nazwiska Marii Inglot, Anny Lew, Anny Kluz, Anny Kuźniar, Anny Ulman, Antoniny Zembroń, Anny Pondel, Marii Szpunar, Marii Kuźniar. Gospodarstwo Marii i Stanisława Kluzów zostało sfilmowane przez Kronikę Filmową, a wzorową kuchnię u p. Genowefy Ulman zwiedza wiele kobiet i wycieczek z okolicznych wsi.

Co roku w czerwcu członkinie Koła wyje­żdżają do WOPR w Boguchwale na tzw. "Ot­warte drzwi" oraz wiosenne i jesienne giełdy. Te formy zawdzięczają przede wszystkim p. Zofii Sochackiej i długoletniej instruktorce p. Joannie Mroziak.

Albigowska organizacja przeżywała naj­ważniejsze wydarzenia w życiu wsi. Między innymi w roku 1929 przewodnicząca Koła Maria Drewniak wraz z wójtem witali chlebem i solą przybywającego do Albigowej prezydenta RP Ignacego Mościckiego, a mała wówczas dziewczynka, dziś sędziwa p. Genowefa Ulman recytowała wiersz. W roku 1997 przewodni­cząca Koła p. Grażyna Reizer wraz z aktywem wsi witała b. prezydenta Lecha Wałęsę. Albigowę odwiedzało wiele delegacji z kraju i zagranicy, wiele znanych postaci - zawsze wśród przyjmujących było i KGW. Członkinie Koła zawsze czynnie włączały się w uroczy­stości i jubileusze różnych organizacji wiejskich, pomagając w ich przygotowaniu i realizacji, np. 80-lecie działalności teatru amatorskiego, 50-lecie Spółdzielni Ogrodniczej, 50-lecie Orkiestry Dętej, 70-lecie OSP, 90-lecie ZSO, 100-lecie Szkoły Podstawowej i przywrócenie jej imienia ks. Antoniego Tyczyńskiego, 25-lecie GOK i in..

Z okazji Jubileuszu należy się podzięko­wanie tym wszystkim, którzy współpracowali z albigowskim Kołem w ciągu tych stu lat: Szkole Gospodyń Wiejskich i paniom Marii Gostkowskiej, Teofili Gorgoń, Stefanii Żurawskiej, Wandzie Skowrońskiej, Janinie Lelek, Annie Albigowskiej, które będąc absolwentkami szkół rolniczych, rzetelnie wypełniały swoje zadania jakie wpoiły im szkoły: "Służ. Szanuj. Świeć. Siej."; Zasadniczej Szkole Ogrodniczej i jej dyrektorom Zofii Jakielaszek, nieżyjącemu Janowi Flisowi, Władysławowi Kmiotkowi oraz nauczyciel­kom, które prowadzą szkolenia dla członkiń Koła, przygotowują pokazy i wystawy sadzonek, kompozycji kwiatowych itp.

Bardzo dobrze przebiega współpraca Koła ze Szkołą Podstawową. Z wdzięcznością należy tu wspomnieć długoletniego kierownika Leona Grabowieckiego, dyrektorki Genowefę Kisałową, Zofię Trojnar, Annę Filar, a także nauczycielki Józefę Kuźniar, Helenę Pakułę, Helenę Górską, Alinę Szpunar. Słowa podziękowania należą się również nauczycielkom i dyrektorkom przedszkola Helenie Preiznerowej i Annie Falger.

Uroczystości wiejskie i organizacyjne KGW zawsze były uświetniane występami zespołów GOK. Członkinie KGW były aktywnymi uczestniczkami zespołu teatralnego, chóru, "Wesela albigowskiego", kapeli ludowej, m.in. Albina Uchman, Maria Bartman, Maria Kuźniar, Genowefa Bytnar, Janina Reizer, Irena Ulman, Anna Przybyło, Helena Sobek i inne. Wiele życzliwości i pomocy w organizacji imprez i w pracy z młodzieżą wykazali dyrektorzy GOK Adam Hepnar, Andrzej Łobaza, instruktorzy Jan Baran, Małgorzata Dacewicz, Andrzej Kuźniar i in. Przez długie lata dobrze układała się współpraca z OSP, sołtysem i Radą Sołecką, Biblioteką, Kółkiem Rolniczym, Ośrodkiem Zdrowia, księdzem Proboszczem, Stowarzysze­niem "Dla Albigowej".

Słowa podziękowania należą się ludziom i instytucjom, które zawsze wspierały dzia­łalność Koła, władzom gminy - panom Wójtom Zbigniewowi Łozie i Józefowi Sosze, pani skarbnik Władysławie Bytnar, radnym; WZKiOR w Rzeszowie i pani Steni Michałko-wej, przew. Wojewódzkiej Rady Kobiet, pani Krystynie Hanuś, ODR w Boguchwale i p. Jo­annie Mroziak, byłej przewodniczącej Gminnej Rady Kobiet pani Stanisławie Peszko, Spół­dzielni Mleczarskiej, Spółdzielni Ogrodniczej, Bankowi Spółdzielczemu, panu Józefowi Kleparskiemu b. dyrektorowi SZD i innym.

Największą nagrodą w historii Koła było uhonorowanie go odznaką "Za Zasługi dla Kółek Rolniczych" przyznaną przez Krajowy Związek Organizacji Rolniczych z okazji 130-lecia działalności KGW w Polsce.

Mówiąc dziś o dokonaniach albigowskiego Koła należy przypomnieć jego prezeski dzięki którym Koło to było zawsze aktywne: Maria Gostkowska, Wiktoria Albigowska, Maria Drewniak, Wiktoria Lew, Aniela Rajzer, Wiktoria Inglot (przez cały okres II wojny światowej), Maria Falger ż. Józefa, Zofia Bytnar, Helena Kramarz, Aniela Bytnar, Agata Lew, Józefa Murias, Zofia Sobek, Stanisława Bytnar, Józefa Lew, Genowefa Ulman, Helena Bytnar, Janina Reizer, Janina Kuźniar, Grażyna Reizer.

W Zarządach Koła ofiarnie pracowały koleżanki pełniące funkcje sekretarzy, dzięki którym zachowały się wiadomości o Kole: Maria Trojnar, Janina Falger, Maria Kuźniar, Irena Bytnar, Maria Drozd, Maria Bytnar, Anna Ulman oraz kronikarka Felicja Ulman. Wymienić tu należy także skarbniczki Koła: Krystynę Reizer, Teresę Bytnar i Barbarę Kramarz. Najdłuższy staż pracy w Zarządach Koła mają: Anna Lew - 20 i Zofia Kluz -17 lat.

Na zakończenie życzę wszystkim koleżan­kom dużo zdrowia oraz dalszego zaangażo­wania i pełnej satysfakcji z pracy w organizacji kobiecej, z pracy na rzecz naszej Malej Ojczyzny, rodzinnej wioski. Jest to na pewno związane z pewnym wysiłkiem, ale zakończę słowami: "Nie można kwitnąć i owocować bez wyrzeczeń ".

Mapa Gminy