Kasyna

rodzaj klubu towarzyskiego powstające na terenach zaboru pruskiego

zob. też resursy w zaborze rosyjskim

1835 pierwsze było Kasyno Gostyńskie (Kasyno, Kasyno Obywatelskie w Gostyniu), złozone przez ziemian wielkopol. (m.in. G. Potworowski i W. Rembowski) w celu propagowania nowoczesnej gospodarki i rozwijania oświaty;

1838 Kasyno Obywatelskie w Szamotułach

1839-46 Raszków szlachta powiatów odolanowskiego i pleszewskiego z Wojciechem Lipskim z Lewkowa na czele założyła w Raszkowie kasyno obywatelskie, wkrótce przeniesiono tu także bibliotekę polską z Ostrowa,

1842 Kasyno Poznańskie rozwiązane w 1846. Odtworzone w 1849 jako Koło Towarzyskie. Siedziba w Bazarze. W czasie I w.ś. stało się centrum życia polskiego w Poznaniu - policja pruska nie stosowała wobec jego członków godziny policyjnej [Witold Molik Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku Poznań 2009 s. 477]. zob. Kasyno Obywatelskie 1907

1894 powstało w Bieruniu Nowym Kasyno Katolicko-Obywatelskie.