Antonianie

Zakon szpitalny św. Antoniego

Antonianie, antonici, bracia szpitalni św.Antoniego

Zgromadzenie założone przez Gastona z Dauphiné (ok. 1095) i jego syna, w podziękowaniu za cudowne uwolnienie od ergotyzmu („pożar św. Antoniego”). W pobliżu kościoła św. Antoniego w Saint-Didier de la Mothe wybudowali szpital, który stał się centralnym domem zakonu.Nosili czarny habit z niebieską grecką literą Tau (krzyż św. Antoniego). Od 1297 byli kanonikami regularnymi zgodnie z regułą św. Augustyna. Wraz z bogactwem przyszło złagodzenie dyscypliny (ok. 1616). W 1777 kongregacja została kanonicznie zjednoczona z Rycerzami Maltańskimi, ale została zlikwidowana podczas Rewolucji Francuskiej.

W okresie świetności posiadali w Europie 369 szpitali. Zakonem kierował wielki mistrz lub opat generalny klasztoru St.-Didier, a poszczególnymi domami komturowie. Co trzy lata zbierała się kapituła generalna.

Na Śląsku

Do Polski antonianów sprowadził biskup wrocławski Henryk z Wierzbna, który nadał im pomiędzy 1313 a 1314 dwa przywileje. Zakonnicy prowadzili szpital w Brzegu. W 1494 po pożarze miasta zrezygnowali z dalszej działalności. Zakupiono wówczas dom, w którym zakonnicy mieszkali aż do swej śmierci w pierwszej ćwierci XVI w. W latach 1343-1346 usiłowali przejąć patronat nad farą w Środzie Śląskiej, ale wskutek objęcia jej rezerwacją papieską nie odnieśli sukcesu. Antonianie - dzieje zakonu na Śląsku [Antonines - history of the order in Silesia Societas Historicorum, 2015 Marcin A. Klemenski]

Frombork

1907 we Fromborku przekazano przybyłym do z Tempzin z Meklemburgii szpital św. Ducha i kaplica (św. Anny). Kiedy preceptoria antonitów zaczęła podupadać, w 1519 roku zakonnicy oddali szpital wraz z dobrami w ręce biskupa.