Kodeks Prawa Kanonicznego
notatki
do 1917
Decretum Gratiani z ok. 1140 roku Decretales Gregorii IX z 1234 roku Liber sextus Bonifacego VIII z 1298 roku Clementinae Klemensa V z lat 1314 i 1317 Extravagantes Jana XXII Extravagantes communes z XIV – XV wieku. Na soborze trydenckim powołano specjalną komisję, która opracowała poszczególne zbiory prawa kanonicznego, nadając im jednolity układ, a które później znane były pod wspólną nazwą Corpus Iuris Canonici. Nazwa ta nie była początkowo jednoznacznie używana w stosunku do tych 6 zbiorów, chociaż nazwy tej użył Grzegorz XIII w brewe Cum pro munere z 1 lipca 1580 roku, którym zatwierdził przygotowany przez korektorów rzymskich tekst tych zbiorów jako urzędowy. Pierwsze wydanie z 1582 roku ukazało się bez wspólnego tytułu.
Nazwa upowszechniła się dopiero od wydania z 1671 roku, które otrzymało właśnie taki tytuł.
do 1983
Kodeks prawa kanonicznego z 1917 łac. od Kanonu 673
kanon 701 Wśród stowarzyszeń laików, porządek precedencji jest następujący, zgodnie z mocnym przepisem kan. 106, nn. 5, 6: 1° Trzecie Zakony; 2° Archikonfraternie; 3° Konfraternie; 4° Pobożne związki podstawowe; 5° Inne pobożne związki. (Macierzyste związki pobożne, 5. Zwykłe związki pobożne.) [Inter pias laicorum associationes, ordo praecedentiae est qui sequitur, firmo praescripto can. 106, nn. 5, 6: 1° Tertii Ordines; 2° Archiconfraternitates; 3° Confraternitates; 4° Piae uniones primariae; 5° Aliae piae uniones. ]
Bractwa kościelne. Katolickie prawo kanoniczne rozróżnia związki pobożne (piae uniones), czyli stowarzyszenia wiernych w celu wykonywania dzieł pobożności i miłosierdzia i bractwa (confraternitates, sodalitiae), które są związkami pobożnemi, zorganizowanemu na podstawie dekretu władzy duchownej dla pomnożenia kultu publicznego (can. 707 — 708).
Dawniejsze bractwa miały za główny cel miłosierdzie chrześcijańskie, a za drugi nabożeństwo. Tak np. starożytne bractwa, powstałe w IV wieku w Konstantynopolu i w Aleksandrji, trudniły się pielęgnowaniem chorych i grzebaniem zmarłych. Począwszy od IX wieku, spotyka się wzmianki o bractwach we Włoszech i w zachodniej Europie. Bractwo Ducha Św., zawiązane pod wpływem wojen krzyżowych w XII w. we Francji, trudniło się pielęgnowaniem chorych i wychowaniem podrzutków. W Polsce pierwsze bractwo istniało w XII w. przy klasztorze benedyktynów w Lublinie. W r. 1481 założono w Krakowie bractwo Wniebowzięcia N. Marji Panny, utrzymujące szpital dla starców i chorych. Pierwszym członkiem tego bractwa był Kazimierz Wielki, a po nim wszyscy królowie i królowe aż do Stefana Batorego i Anny Jagiellonki. Zygmunt III, Władysław IV i Jan Kazimierz należeli do Bractwa Męki Pańskiej, założonego w r. 1595 przy kościele franciszkanów w Krakowie. Najbardziej rozpowszechnione w Polsce było i jest dotychczas Bractwo Różańcowe, powstałe w Hiszpanii w r. 1221. Z obecnie istniejących, niezmiernie licznych bractw najpowszechniejsze są, poza Bractwem Różańcowem, Apostolstwo Modlitwy, założone w r. 1844 na cześć Najśw. Serca Jezusowego i Kongregacje Matki Boskiej, czyli Sodalicje Marjańskie, powstałe w XVI wieku w Rzymie (ob. Sodalicje).
Bractwa, mające prawo agregacji, czyli przyłączania do siebie innych stowarzyszeń tego samego rodzaju, nazywają się arcybractwami (can. 720). Dawniej nadawano ten tytuł przedniejszym bractwom. Najwięcej znane w Polsce jest Arcybractwo Miłosierdzia, założone w r. 1584 w Krakowie przez ks. Piotra Skargę. Członkami tego arcybractwa byli Zygmunt III, Jan Kazimierz, Michał Korybut i Jan Sobieski.
Protestantyzm wprowadził w nowszych czasach rodzaj bractw, mających służyć celom tak zwanej misji wewnętrznej. Mieszczą się one w domach, zwanych domami brackiemi (Bruderhauser), z których najgłówniejszym jest „das Raue Haus“ w Hamburgu, założony w r. 1833. https://pl.wikisource.org/wiki/Strona:Stanis%C5%82aw_Piekarski_-_Prawdy_i_herezje._Encyklopedja_wierze%C5%84_wszystkich_lud%C3%B3w_i_czas%C3%B3w.pdf/51
po 1983
https://www.katolicki.net/ftp/kodeks_prawa_kanonicznego.pdf
KODEKS PRAWA KANONICZNEGO stan prawny na dzień 8 grudnia 2021 r.