Warszawski Związek Stowarzyszeń Spożywczych

Królestwo Polskie

1906 – z inicjatywy Edwarda Abramowskiego, Romualda Mielczarskiego i Stanisława Wojciechowskiego w Warszawie powstało Towarzystwo Kooperatystów jako ośrodek inspirujący i kierujący dla ruchu założycielskiego spółdzielni spożywców, zaczął się ukazywać tygodnik „Społem” (nazwę wymyślił Stefan Żeromski)

1908 – w Warszawie odbył się I Zjazd Stowarzyszeń Spożywczych, w którym wzięło udział 423 delegatów z 248 spółdzielni spożywców, utworzono Biuro Informacyjne Stowarzyszeń Spożywczych przy Towarzystwie Kooperatystów

1909 – Biuro Informacyjne złożyło do zatwierdzenia statut Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych

1911 – władze carskie zatwierdziły Warszawski Związek Stowarzyszeń Spożywczych

II Rzeczypospolita

1919 – zmiana nazwy na: Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców (ZPSS)

1925 – na Zjeździe Połączeniowym w Warszawie powstał Związek Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej (ZSS RP), w skład którego weszły: Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców, Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych, Zespół Spółdzielni Pracowników Państwowych, Społecznych i Komunalnych

1926 – w skład Związku weszła Centrala Spożywczych Stowarzyszeń Spółdzielczych Robotników Chrześcijańskich

1930 r. dla wzmocnienia podstaw finansowych ruchu spółdzielczego władze Związku Spółdzielni spożywców RP zorganizowały Związkową Kasę Oszczędności, która przekształciła się w Bank Spółdzielczy "Społem".

1935 – zmiana nazwy: „Społem” Związek Spółdzielni Spożywców RP („Społem” ZSS RP)

1936 r. na Zjeździe Delegatów "Społem" ZSS RP prezes Zarządu Marian Rapacki wygłosił referat na temat przebudowy stosunków społeczno–politycznych w Polsce, znany jako jego autorski "Program gospodarczy spółdzielni spożywców", zwany "programem Rapackiego"

PRL

1944 – Kongres Spółdzielczości powołał „Społem” Związek Gospodarczy Spółdzielni RP i Związek Rewizyjny Spółdzielni RP

uwagi

Przed I wojną światową hurtownia WZSS konkurowała tylko z firmami prywatnymi, w latach 1920—1925 natomiast musiała również współzawodniczyć z dwiema innymi hurtowniami spółdzielni spożywców: Związkiem Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych w Warszawie i Hurtownią Spółek Spożywczych w Poznaniu, które miały ambicje ogólnopolskie.

We współzawodnictwie tych trzech hurtowni wygrała hurtownia WZSS dzięki przewidującej gospodarce R. Mielczarskiego, który przygotował Związek i spółdzielnie do przemian jakie nastąpiły w życiu gospodarczym Polski. W trudnych warunkach zebrał jeszcze rezerwy, dzięki którym mógł dokonać połączenia ze Związkiem Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych i ratować go od bankructwa. Hurtownia poznańska, ze względów ideologicznych, takiej pomocy nie chciała i w 1925 r. zlikwidowała się po cichu.