Ruch regionalistyczny
Region to, najogólniej mówiąc, obszar wyodrębniony ze względu na pewne specyficzne cechy. Regionalizm to sposób poszukiwania (w nauce jak i poczuciu społecznym) własnej tożsamości różniącej się od tożsamości innych regionów. Ruch regionalny to formy organizacyjne poszukiwania tej tożsamości takie jak towarzystwa naukowe, kulturalne, literackie i oświatowe, inicjatywy gospodarcze i samorządowe, muzea regionalne oraz prasa prowincjonalna.
Spis treści
Towarzystwa Przyjaciół Miast i Ziem
Regionalizmy
Górale
1904 Związek Górali
Kaszubi
1843 Florian Ceynowa na zebraniu Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego.przedstawił referat O stanie teraźniejszym germanizacji Kaszub.
"we Wdzydzach (nauczyciel Gulgowski) i w Pelplinie (Kółko Kaszubologów)"
pismo Gryf
konflikt z Pielgrzymem
1912 na zjeździe w Sopocie powołano Towarzystwo Młodokaszubów.
II RP
1920-1922 Rada Pomorska w Grudziądzu przyczyniła się do utworzenia Stowarzyszenia Artystów Pomorskich.
1922 Bractwo Pomorskie Toruń
1929 Zrzeszenie Regionalne Kaszubów Kartuzach. Na czele tej organizacji stanął Aleksander Majkowski. Z inicjatywy ZRK uruchomiono w Kartuzach Szkołę Kaszubskiego Przemysłu Ludowego i czasopisma najpierw Chëczë Kaszëbsczi (1930) i Gryfa Kaszubskiego (1931-1932), a potem Zrzeszë Kaszëbsczi (1933- 1939).
1936 Zrzesz Naszińców Wniosek o zarejestrowanie został odrzucony przez wojewodę pomorskiego, który uważał, że powstanie takiego stowarzyszenia nie odpowiada względom pożytku społecznego.
1936 Zrzeszenie Miłośników Kaszubszczyzny Stanica w Toruniu
http://kaszebsko.com/uploads/historia/Histori%C3%B4%20Kasz%C3%ABb%C3%B3w%20(12).pdf
Mazurzy
Marcin Giersz „Gazeta Lecka”
Gustaw Gizewiusz „Przyjaciel Ludu Łecki”.
Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej
Ślązacy
Powszechny Uniwersytet Regionalny
Pierwszym i zarazem najdłużej działającym, bo aż do wybuchu wojny, powszechnym uniwersytetem regionalnym był Powszechny Uniwersytet Regionalny im. Stanisława Konarskiego w Sandomierzu. Ukształtował się on w pełni w latach 1924-1926, ale jego geneza łączy się z organizowanymi przez Aleksandra Patkowskiego w latach 1922-1924 kursami wakacyjnymi dla nauczycieli. Pierwszy miał charakter krajoznawczy (1922), dwa następne były kontynuacją wakacyjnych kursów uniwersyteckich, organizowanych przez Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych od 1913 roku. Podczas kursu w 1923 roku zawiązało się – o czym była już mowa – Towarzystwo Uniwersytetu Powszechnego im. Stanisława Konarskiego w Sandomierzu, które działało pod tą nazwą do końca 1924 roku. Po ukonstytuowaniu się w Warszawie na przełomie 1924/1925 roku najpierw Towarzystwa Powszechnych Uniwersytetów Regionalnych, a później Sekcji PUR przy ZPNSzP, placówka w Sandomierzu, zachowując imię patrona, stała się jednym z nich. Dodajmy – najbardziej znanym i zarazem modelowym, na którym wzorowały się powstające później PUR-y.
czasopismo „Ziemia”, organ Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, ogłosiło w 1926 roku, że jest równocześnie trybuną polskiego regionalizmu.
Edward Chudziński Regionalizm idea – ludzie – instytucje Warszawa 2013
