Rzeczpospolita Zakopiańska

Forma samoorganizacji istniejąca od 13 października do 16 listopada 1918, na terenie Zakopanego i okolic.

"Powierzono mi niemal dyktaturę w Zakopanem z przyległymi dolinkami. Sprawowałem ten niezapomniany, śmieszny i wyniosły urząd przez jedenaście dni, gdy się mama Austria waliła w gruzy. Zaprzysiągłem uroczyście wojsko, policję, szpiclów, gminę, pocztę i telegraf na wierność nowemu państwu, a nawet prowadziłem wojnę o odzyskanie wsi Głodówka i Sucha Góra od inwazji czeskiej. Mile wspominam te moje przewagi wojenne i dyktatorskie, gdyż zawierają morze wesela". Stefan Żeromski

13 października 1918 odbyło się zgromadzenie obywatelskie pod pomnikiem Grunwaldzkim w Zakopanem, zwołane przez naczelnika gminy Zakopane Wincentego Regiecia. Pięciuset uczestników wybrało na przewodniczącego wiecu pisarza Stefana Żeromskiego, a na wiceprzewodniczących działacza społecznego hrabiego Władysława Zamoyskiego, reprezentanta endecji Wincentego Szymborskiego i polityka lewicy Mariusza Zaruskiego.

31 października, tego samego dnia, którego Kraków wyzwolił się od władzy zaborczej, polscy legioniści w Zakopanem, nie napotykając zbrojnego oporu, rozbroili Austriaków, przejęli skład broni i stację telefoniczną oraz oddali się do dyspozycji Organizacji Narodowej, której zarząd 1 listopada przekształcił się w Radę Narodową – organ kierowniczy suwerennej Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Rada złożyła przyrzeczenie wierności Polsce i objęła w jej imieniu władzę w Zakopanem.

Przedstawiciele Polskiej Partii Socjalistycznej zakwestionowali reprezentatywność Rady Narodowej z uwagi na dominację w niej endecji. Do Rady Narodowej dołączono 17 nowych członków, w sumie Rada liczyła odtąd 57 osób. Kierownictwo Rzeczypospolitej Zakopiańskiej stanowili Stefan Żeromski jako jej prezydent, Mariusz Zaruski, Wincenty Szymborski i przewodniczący Związku Górali Franciszek Pawlica jako zastępcy Żeromskiego, Medard Kozłowski – jako sekretarz.

16 listopada 1918 Rada Narodowa w Zakopanem rozwiązała się i Rzeczpospolita Zakopiańska została wcielona do powstającej II Rzeczypospolitej Polskiej.

za https://pl.wikipedia.org/wiki/Rzeczpospolita_Zakopia%C5%84ska