Czytelnia dla Kobiet - Siemianowice

fragmenty >>Z „Czytelni dla Kobiet“ w Siemianowicach<< za Głos Polek, 1927, nr jubileuszowy, śródtytuły od muzeum.asocjacje.org

Początki

Między papierami znajduje się cenny dokument: protokół z pierwszego posiedzenia konstytucyjnego, które odbyło się dnia 20-go grudnia 1903 r, w mieszkaniu p. dr. Stęślickiego celem założenia w Siemianowicach towarzystwa pod nazw ą „Czytelnia dla Kobiet“, na co też zebra nie zgodziło się jednogłośnie... Uchwalono dalej statut towarzystwa, znajdujący się w załączeniu i wybrano do zarządu p. Stęślicką przewodniczącą, p. Morgałłę wiceprzew ., p. Murkową sekretarką, p. Pietruszkównę skarbniczką i p. Śmiłowską bibliotekarką. Założycielkami towarzystwa były ponadto p. Jadwiga Stęślicką i p. Joanna Pietruszka. (...)

Rozwój

Rosła też „Czytelnia dla Kobiet“ w oczach, z dnia na dzień, licząc już po 2 miesiącach 285 członków. (...)

Coraz baczniejszą uwagę zwracano też na „Czytelnię“, Gmina wytoczyła przewodniczącej proces o rzekomo nieformalne prowadzenie spisu członków, który jednak przegrała. Wzywano członkinie na przesłuchy, by dowiedzieć się o dążeniach towarzystwa. Podczas zabawy karnawałowej, przy kawce i pączkach (kreplach) zebrała się tak wielka ilość członkiń, że 2 salki Czytelni były przepełnione. Również na zebrania uczęszczało coraz więcej kobiet, by wysłuchać pouczających odczytów, deklamacji, obradować nad sprawami gospodarstwa domowego, dzielić się z rodaczkami, swemi troskami i kłopotami, a w reszcie, by pośpiewać w swojskiem kole o Wiśle, co tak smutno płynie, o zamku krakowskim, który „błyszczy na skale, wieżami sięga w obłoki“, w którym mieszka piękna królowa Wanda, — by użalić się wreszcie „Serdecznej Matce“ nad niedolą ludu śląskiego.

Przerwa

Wówczas to wkroczyła władza pruska i brutalnie przerwała błogosławioną pracę towarzystwa po kilku zaledwie miesiącach działalności. Czytelnię rozwiązano ze „względów higienicznych i bezpieczeństwa“, gdyż salki i drzwi były za małe na tak wielkie towarzystwo. Nikt nie chciał następnie odstąpić lokalu na zebrania, a prywatne mieszkania były istotnie zbyt szczupłe. Towarzystwo przestało istnieć. Wskrzeszono je w kilka lat później pod nazwą

„Towarz. dla Kobiet“

Pracowano z rozmaitem szczęściem i powodzeniem aż do wojny, podczas której ponownie zamarło życie towarzystwa, pobudzonego do działalności dopiero w r. 1918 pod przewodnictwem p. posłowej Sosińskiej. Z czasem przybrało towarzystwo nazwę Tow. Polek, mając kolejno za przewodniczące pp. Łukowską, Cichońską, Buchtową, a ostatnio p. Muskałową, która przyczyniła się w krótkim czasie przez gorliwą pracę do znakomitego rozwoju organizacji, zakładając również osobny oddział Młodych Polek.

tamteż pełna lista członkiń, a dalszej części

informacja dodatkowa

Tow. Polek w Siemianowicach Śląskich, pow. katowickim. jest jednem z najstarszych, pracuje bowiem z przerwami od 20-go grudnia 1903 r., wskrzeszone następnie w r. 1909 upada podczas wojny, by 6-go stycznia 1919 r. podjąć pracę na nowo. Członkiń liczy 560! Zebrania miesięczne. Towarzystwo posiada sztandar i korzysta raz poraź z pomocy duchowieństwa. Przewodniczącą jest gorliwa i dzielna p. Anna Muskałowa. Ofiarnie popiera Towarzystwo p. ministrowa Kiedroniowa, na cześć której stworzono bibliotekę jej imienia dla oddziału Młodych Polek, który liczy 100 członkiń. Zarząd współpracuje z kuchnią dla bezrobotnych, która wydzielała przez dłuższy czas do 1000 obiadów dziennie. Odbył się kurs trykolarski w 23-ym r. Towarzystwo zorganizowało pierwszą szkółkę polską, liczącą do 150 dzieci w r. 1918-19. urządzało także w wakacjach zabawy dla dzieci, w parku, w których brało udział do 300 dzieci, które mimo pogróżek grencszucu maszerowały pochodem codziennie przez ulice z pieśnią: „Jeszcze Polska nie zginęła“. Koło dzieci w r. 19-ym otrzymało też pierwszy sztandar dzieci polskich na Śląsku. Liczne przedstawienia teatralne, wycieczki do Częstochowy, Gołonoga itd. ożywiały działalność Towarzystwa. Urządza się stale przyjęcia dla dzieci w dniu pierwszej Komunii św. Towarzystwo bierze czynny udział w Wszystkich przejawach życia narodowego i społecznego.