Janusz Korczak
za https://pl.wikipedia.org/wiki/Janusz_Korczak#Dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87_spo%C5%82eczna
(~1878-1942) właśc. Henryk Goldszmit, ps. „Stary Doktor” lub „Pan Doktor”
Notatki do biografii społecznika
W 1899 został aresztowany przez władze rosyjskie, najprawdopodobniej w związku z działalnością w czytelniach Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.
Do 1914 działał jako członek lub sympatyk na rzecz m.in. Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego, Towarzystwa Kolonii Letnich, Towarzystwa Badań nad Dzieckiem, Stowarzyszenia Akuszerek, Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego, Towarzystwa Kultury Polskiej (w związku z działalnością w TKP był aresztowany w 1909).
W okresie międzywojennym społecznikowską pasję realizował również poprzez otwarte odczyty i udział w różnych akcjach społecznych, np. „Tydzień Dziecka” Polskiego Komitetu Opieki nad Dzieckiem czy „Tydzień Sieroty” Związku Towarzystw Opieki nad Sierotami Żydowskimi „Centos”.
Od początku lat 30., najpóźniej od 1933, Janusz Korczak należał do wolnomularstwa. Był inicjowany w Loży „Gwiazda Morza” Międzynarodowej Federacji „Le Droit Humain” powołanej do tego, aby „pogodzić wszystkich ludzi, których dzielą bariery religii i poszukiwać prawdy przy zachowaniu szacunku dla drugiego człowieka”.
Działalność pedagogiczna
Od 1919 współtworzył założony przez Towarzystwo „Nasz Dom” i kierowany przez Marię Rogowską-Falską – Zakład Wychowawczy „Nasz Dom” w Pruszkowie (od 1928 na warszawskich Bielanach) Bliska współpraca Korczaka z Naszym Domem zakończyła się około 1935, ale pozostał on członkiem Towarzystwa i bywał w tej instytucji.
Razem ze Stefanią Wilczyńską założył i prowadził w latach 1912–1942 Dom Sierot – dla dzieci żydowskich w Warszawie wybudowany przez Towarzystwo „Pomoc dla Sierot”, które także finansowało działalność nowej placówki.
W listopadzie 1940 Dom Sierot został przeniesiony do getta. Podczas przeprowadzki Janusz Korczak został aresztowany przez Niemców za brak obowiązkowej opaski z Gwiazdą Dawida[62] i osadzony na kilka tygodni na Pawiaku. W związku z wyłączeniem z getta obszaru na zachód od ulicy Żelaznej, w październiku 1941 Dom Sierot został zmuszony do ostatniej w swojej historii przeprowadzki – do gmachu Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych i Przemysłowych.
