Kolegia rzymskie

zrzeszenia skupiające pracowników tej samej gałęzi rzemiosła, czy też handlu, religijne. Powstawały z inicjatywy wladzy (Senatu) lub oddolnie. W III wieku n.e. cesarz Aurelian wprowadził instytucje kontrolujące kolegia z racji na fakt, iż stowarzyszenia łączyły także osoby zaangażowane w przestępstwa.