Tekst źródłowy strony Przodownice warszawskie 1914-1915

[[Plik:Komitet Praga 1912.png|thumb|700px|right|'''Eugenia Waśniewska, [[Wanda Stokowska]], Wanda Herse, Zofia Tabęcka, [[Justyna Budzińska-Tylicka]], Helena Zaborowska, Zofia Stankiewicz, Paulina Dicksteinowa, Maria Papieska''']]


[[Plik:Prezydium Zjazdu Kobiet 1917 .png|thumb|700px|right|''' Prezydium Zjazdu Kobiet 1917: Maria Chmieleńska, dr [[Justyna Budzyńska-Tylicka]], [[Teodora Męczkowska]], Ludwika Jahołkowska-Koszutska, Anna Paradowska, Helena Skłodowska-Szalay''']]

[[Plik:Cytatdoprzodowniczek.png|thumb|550px|right|''' Agata Zawiszewska Polskie Stowarzyszenie Równouprawnienia Kobiet (1907–1914) ''']]



==O projekcie==

===Dlaczego przodownice?===
[[Przodownik/Przodownica]] to przedwojenne określenie lidera/liderki w działalności społecznej. Same kobiety wydawały [[Przodownica - czasopismo|'''czasopisma pod tym tytułem''']] - w latach 1899–1912 ukazywało się takowe w Galicji jako pismo dla kobiet, a w II RP jako organ Wydziału Kół Gospodyń. Jeśli nowego znaczenia nabierają pojęcia "radownice" czy "bojownice" może warto odzyskać i to pojęcie. 

Projekt "Przodownice warszawskie 1914-1915" ma - choć w niewielkiej części - przywrócić pamięć o działaczkach społecznych tamtych czasów. Celem naszym jest zebranie - w miarę możliwości - listy nazwisk ówczesnych przodowniczek z ich organizacyjnymi afiliacjami, oraz - choć w jakiejś części - odtworzyć tamte wydarzenia. Punktem wyjścia jest [[Lista współpracowników KO w 1914]], gdzie próbowano wymienić wszystkich, którzy swoja pracą (zaznaczyć należy, że w sprawozdaniu osobno wymieniono tych, którzy wykazali się ofiarnością w pieniądzach, w lokalach i w naturze) przyczynili się do wielkiego dzieła. Na pierwszy rzut oka widać jak dużo na tej liście nazwisk kobiet, pan i panien. W ramach projektu spróbujemy przypomnieć rolę choć kilku z nich. Nasza wiki jest, w przeciwieństwem do Wikipedii, miejscem gdzie nie tyle przechowuje się wiedzę, ale się ją tworzy. Stąd można tu znaleźć poza faktami, również hipotezy wymagające weryfikacji, tropy, które w przyszłości mogą pomóc odnaleźć zapomniane fakty. 

Zapraszamy do współpracy.

===Dlaczego z tamtych czasów?===

====Biała plama na kartach historii====
Czytając historię organizacji takich jak np. [[Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności|Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności]] czy [[Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich|Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich]] trafiamy na cezurę roku 1914. Czas wojny wymusił nowe typy aktywności, pozwolił na zaangażowanie społeczeństwa, które było nie tylko formą samopomocy, ale i sposobem na budowanie samorządności od dołu do góry. Ten heroiczny czas, który mógłby być zasłużonym powodem do dumy, "przykryły" wydarzenia wojenne i wielka polityka czasu odzyskiwania niepodległości. W zapomnienie poszły dokonania całego społeczeństwa, zaś praca społeczna kobiet została jakby podwójnie zapomniana. Teodora Męczkowska, jedna z “bojownic” równouprawnienia kobiet, pisała o pracy w organizacjach Komitetu Obywatelskiego tak: “Sprawiedliwość nakazuje przyznać, że obok wytrwałych pracowników na wszystkich polach działalności kobiety ujawniły niespożytą energię i wyjątkową ofiarność. I chociaż nazwiska ich nie przejdą do historji, choć nie zajmowały stanowisk kierowniczych, jednakże prace przez nie zainicjowane lub wykonywane będą najlepszym świadectwem ich dojrzałości obywatelskiej” [Męczkowska]. Pytanie czy rzeczywiście pamiętamy choćby o tych pracach przez nie zainicjowanych lub wykonanych?

==Jak się można włączyć?==
1. Wybierz, którąś z "przodownic". W ramach miniprojektu tworzymy - zbierane z różnych źródeł - listy działaczek (patrz niżej). Możesz więc wybrać po prostu z listy. Jednak może masz jakąś osobę, która mogła być wtedy (między sierpniem 1914 i sierpniem 1915) w Warszawie. Może ktoś z rodziny, może osoba, której historią się interesowałaś/interesowałeś? A może zainteresowany/zainteresowana jesteś jakąś organizacją i chciał(a)byś dowiedzieć co robiły tam "nasze" "przodowniczki". Wszystkie preteksty by zając się którąś z herstorii są równie dobre)

2. Spróbuj zebrać o niej jakieś dane, ogólnie o jej historii, ze szczególnym uwzględnieniem tego szczególnego czasu. To co ważne to 
* czy i w jakiej organizacji społecznej działała, 
* czy pełniła jakąś społeczną służbę (w którejś z sekcji lub komisji komitetu obywatelskiego, w którymś ze szpitali, ochronek itp.)
* czy znane są jej dane biograficzne (daty urodzenia i śmierci), informacje o rodzinie (mąż, dzieci) itp.

Gdzie szukać informacji? To najtrudniejsze. Co więcej może się okazać, że o którejś z osób nie uda się nic znaleźć. Wtedy można po prostu zająć się inną osobą. Jednak z osób, które znajdują się na zebranych listach znajdziecie, choćby ułamek śladu - np. że pracowała w Komisji Zatrudnienia Kobiet, lub w sekcji ofiar. Można więc opowiedzieć jej historię przez historię tejże instytucji. W ten sposób być może znajdziecie dodatkowe informacje. UWAGA! Warto zacząć od przejrzenia źródła, na podstawie którego utworzona była lista. Tam mogą się kryć dodatkowe informacje. 
 
3. Jeśli zebrane w ten sposób informacje zaciekawią Cię wystarczająco to podziel się z nami swoimi odkryciami. Umieścimy je w naszej wiki dokładając małą cegiełkę do naszej budowli. Może się okaże, że część historii się zazębia, że informacja dotycząca jednej z osób pomoże odtworzyć historię innej. Może się uda nam samym siebie zaskoczyć?

=== problemy z pisownią=== 
Poszukując informacji o kobietach z tamtych lat spotkamy się z wieloma problemami utrudniającymi identyfikację. Jeśli chodzi o imiona to po pierwsze mamy np. różną pisownie imion (np. Marya i Maria), po drugie czasem imię kobiece jest zastępowane lub uzupełniane mężowskim (np. Zdzisławowa Lubomirska, a nie Maria Lubomirska). Jeśli chodzi o nazwiska to oczywiście mamy nazwisko panieńskie i nazwisko po mężu lub mężach. Często w owych czasach końcówki pozwalały zorientować się o statusie cywilnym (Helena Weychertówna, Teresa Ciszkiewiczowa), ale też wprowadzają w błąd gdy czasem pojawia się nazwisko bez koncówki (np. Helena Weychert, Teresa Ciszkiewicz). Jest też oczywiscie problem z nazwiskami dwuczłonowymi, gdzie jedna osoba może funkcjonować jako Paulina Kuczalska-Reinschmit, Paulina Reinschmit-Kuczalska, Paulina Kuczalska i Paulina Reinschmit (nie licząc literówek w nazwisku). Oznacza to, że jedną i tą samą osobę możemy znaleźć pod różnymi nazwiskami.

==Teksty wprowadzające:==

===Przed 1914===

[[Teodora Męczkowska Organizacje kobiece przed 1914]]

[[Ruch_kobiecy_w_Polsce,_cz._2,_Cecylia_Walewska#W_Warszawie|Cecylia Walewska Ruch kobiecy w Polsce,cz.2]]

[[Lista organizacji przed 1914 Warszawa]]

[[Lista organizacji 1914 Warszawa]]

===Lata 1914-1915===

[[Kobiety w Komitecie Obywatelskim Warszawy]]

==Lista przodownic 1914-1915==

===[[Lista współpracowników KO w 1914]]===

[[Komitet Praski 1914]]

[[Lista działaczek Komitetu Obywatelskiego 1914-15]]

==Lista organizacji==

==Lista miejsc==