|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | inaczej Wolnomularstwo, czasem określany mianem "sztuki królewskiej" to forma samoorganizacji społecznej czasów przejściowych - pomiędzy średniowiecznym systemem korporacyjnym (bractwa, cechy, zakony), a współczesnym systemem organizacji społecznych. | + | inaczej Wolnomularstwo, czasem określany mianem "sztuki królewskiej" to forma samoorganizacji społecznej czasów przejściowych - pomiędzy średniowiecznym systemem korporacyjnym (bractwa, cechy, zakony), a współczesnym systemem organizacji społecznych. |
| − | | |
| − | =Historia=
| |
| − | | |
| − | ==Początki==
| |
| − | | |
| − | 1721 "Bractwo Czerwone" (La Confrérie Rouge) miało rozbudowaną strukturę. Kierownictwo krajowe w Warszawie, siedzibą pomniejsza [[Toruń]] {Hass s. 63}
| |
| − | | |
| − | 1729 loża "Trzech braci" (aux trois Frères) w Warszawie od 1739 kolejna loża w [[Poznań|Poznaniu]]. Po odczytaniu 1739 encykliki „In eminenti Apostolatus speculo" zdemolowano lożę w Poznaniu, a w Warszawie przerwala ona swoją działalność. {Hass s 69}
| |
| − | | |
| − | loża we Wrocławiu
| |
| − | | |
| − | 1742 wolnomularze znów w Poznaniu, i w Wiśniowcu na Podolu
| |
| − | | |
| − | 1744 Towarzystwo Trzech Braci (Très Vénérable Sicieté des trois Frères) i równolegle odbudowała się "pod trzema braćmi" (aux trois Frères) w Warszawie
| |
| − | | |
| − | 1749 loża [[Dobry Pasterz|Dobrego pasterza (du bon Pasteur)]] (nowożytne wolnomularstwo ezoteryczno-mistyczne) oraz inicjatywy paramasońskie jak Zakon Mopsów
| |
| − | | |
| − | 1755 Dukla na Podkarpaciu
| |
| − | | |
| − | w Gdańsku (dokument z Berlina) 1760 Loża Trzech Pionów (aux trois Niveaux), 1763 Loża Trzech Piramid (zu den drei Pyramiden) i (dokument z Królewca) Loża Trzech Gwiazd (Zu den drei Sternen). oraz loża szkocka Srebnego Lichtarza (zum silbernen Leuchter). Założycielami obu ostatnich luteranie (Hass s. 80)
| |
| − | | |
| − | ==Loże w Polsce okresu stanisławowskiego==
| |
| − | | |
| − | 1767 rozwiazanie loży aux troi Freres i utworzene "[[Cnotliwy Sarmata|Cnotliwego Sarmaty]]" (au vertueux Sarmete), przy której istniała loża stopni wyższych "Pięciu Starszych" i loża adopcyjna
| |
| − | | |
| − | 1769 Cnotliwy Sarmata zaczyna sie nazywać Wielka Lożą, a w Warszawie powstają dwie loże niemieckojęzyczna "Trzech Braci" (die drei Brüder) i francuskojęzyczna "Jedność Doskonała" (Union Parfaite)
| |
| − | | |
| − | 1769/1770 we Lwowie loża "Trzech Orłów Białych"
| |
| − | | |
| − | 1769 w Białymstoku loża "Złotego Pierścienia" rozwiązana w 1770 a na jej miejsce powstaje loża Przyjaźń
| |
| − | | |
| − | 1770 Wielka Loża skupia 6 lóż (Warszawa, Białystok, Lublin, Malborku, gdańska "Trzech Gwiazd")
| |
| − | | |
| − | 1772 podczas gorącego czasu i I rozbioru działalność masonerii właściwie zamarła
| |
| − | | |
| − | 1774 ukonstytuowała się loża "[[Karol pod Trzema Hełmami]]" - ścisłej obserwy i prowadzona w języku niemieckim(niem. Karl zu drei Helmen) – polska loża wolnomularska ścisłej obserwy, zamknięta w 1779..
| |
| − | | |
| − | 1774 powstaje Zakon Przyjaciół Doświadczonych (Towarzystwo Dobroczynne Przyjaciół Doświadczonych) - Komandoria w Wilnie.
| |
| − | | |
| − | 1778 istnieja trzy loże - "Karol pod Trzema Hełmami" do której przystąpił król Polski Stanisław August Poniatowski, francuska "Parfait Silence" i Katarzyny pod Gwiazdą Północną (kontynuująca działania Zakon Przyjaciół Doświadczonych
| |
| − | | |
| − | | |
| − | http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Ars_Regia_czasopismo_poswiecone_mysli_i_historii_wolnomularstwa/Ars_Regia_czasopismo_poswiecone_mysli_i_historii_wolnomularstwa-r2008_2009-t11-n18/Ars_Regia_czasopismo_poswiecone_mysli_i_historii_wolnomularstwa-r2008_2009-t11-n18-s135-146/Ars_Regia_czasopismo_poswiecone_mysli_i_historii_wolnomularstwa-r2008_2009-t11-n18-s135-146.pdf Krzysztof Załęski
| |
| − | Słownik polskich duchownych
| |
| − | należących do lóż wolnomularskich
| |
| − | Ars Regia : czasopismo poświęcone myśli i historii wolnomularstwa 11/18, 2008/2009
| |
| − | | |
| − | ===1786===
| |
| − | | |
| − | Wielcy mistrzowie
| |
| − | | |
| − | [[Karol Henryk Heyking]]
| |
| − | | |
| − | [[Ignacy Potocki]]
| |
| − | | |
| − | [[Andrzej Mokronowski]], a po jego śmierci
| |
| − | | |
| − | [[Stanisław Szczęsny Potocki]] zrezygnował w 1789
| |
| − | | |
| − | [[Kazimierz Nestor Sapieha]]
| |
| − | | |
| − | | |
| − | W Polsce, na mocy ustawy masońskiej z 26 lutego
| |
| − | 1784, utworzony został »Wielki Wschód Narodowy Królestwa Polskiego i W. Księstwa Litewskiego«, do którego
| |
| − | weszło 22 »wielkich urzędników«,
| |
| − | | |
| − | zakon liczy w Polsce lóż 20, które maja przedstawicieli przy Wielkim Wschodzie
| |
| − | | |
| − | ===Loże prowincyonalne===
| |
| − | | |
| − | "Katarzyna pod gwiazdą północną" na w. Warszawy,
| |
| − | | |
| − | "Zjednoczenie doskonale", na w. Wilna,
| |
| − | | |
| − | "Stateczność uwieńczona" na w. Poznania,
| |
| − | | |
| − | "Doskonale milczenie", na w. Dubna.
| |
| − | | |
| − | Czynnymi członkami tych lóż są deputaci lóż zwyczajnych,
| |
| − | zostających pod dependencyą loży prowincyonalnej
| |
| − | | |
| − | ====»Katarzyny pod gwiazdą północną"====
| |
| − | | |
| − | "[[Świątynia Izys]]"
| |
| − | | |
| − | , 11 Tarcza północna '",“Bouclier du Nord”
| |
| − | | |
| − | "Bogini eleuzyńska"; “Göttin von Eleusis”
| |
| − | | |
| − | i deputaci rezydenci lóż:
| |
| − | | |
| − | "Jutrzenka bizantyńska", na w. Konstantynopola,
| |
| − | | |
| − | "Nieśmiertelności ", na w. cesarsko-rosyjskich wojsk,
| |
| − | | |
| − | "Szczerej przyjaźni", na w. Lwowa,
| |
| − | | |
| − | "Minerwy", na w. Zwiahelu,
| |
| − | | |
| − | "Orla pruskiego", na w. Insterburga.
| |
| − | | |
| − | ===="Doskonalej jedności",====
| |
| − | | |
| − | "Gorliwy Litwin",
| |
| − | | |
| − | "Dobry pasterz",
| |
| − | | |
| − | "Świątynia mądrości",
| |
| − | | |
| − | i deputat rezydent loży
| |
| − | | |
| − | "Szczęśliwe oswobodzenie", na w. Grodna.
| |
| − | | |
| − | ===="Stałości uwieńczonej"====
| |
| − | czlonkami są mistrzowie lóż poznaskich:
| |
| − | | |
| − | "Orzeł bialy"
| |
| − | | |
| − | "Szkola mądrości
| |
| − | | |
| − | ==== "Doskonalej tajemnicy"====
| |
| − | | |
| − | czlonkami są wszyscy mistrzowie
| |
| − | dubieńskiej loży:
| |
| − | | |
| − | "Polak dobroczynny".
| |
| − | | |
| − | ==Zabór pruski 1795-1806==
| |
| − | | |
| − | ==Księstwo Warszawskie==
| |
| − | | |
| − | 1907 [[Bracia Polacy zjednoczeni]]"
| |
| − | | |
| − | ===w. Wschód===
| |
| − | 1814,.
| |
| − | liczono pod Wschodem polskim lÓŻ 12, mianowicie:
| |
| − | | |
| − | * Wielka loża matka, Gwiazda wschodnia na wschodzie War-
| |
| − | sza wy
| |
| − | * loża Świątynia Izys na wschodzie Warszawy.
| |
| − | * " Bogini Eleuzis"
| |
| − | * " Tarcza pólnocna"
| |
| − | * " Świątynia stałości"
| |
| − | * " Braci Polaków zjednoczonych na wschodzie Warszawy.
| |
| − | * " Przesąd zwyciężony na wschodzie Krakowa.
| |
| − | * " Braci Francuzów i Polaków połączonych na wschodzie Poznania.
| |
| − | * " Hesperus na wschodzie Plocka.
| |
| − | * " W olność odzyskana 71 Lublina.
| |
| − | * " Krzyz rycerski "Bydgoszczy.
| |
| − | * " Jutrzenka wschodząca " Radomia.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | ==Galicja==
| |
| − | | |
| − | 1785 zum Biedermann - przysięgę zastąpiono ślubowaniem i podaniem ręki s 167
| |
| − | | |
| − | =II RP=
| |
| − | | |
| − | http://wolnomularstwo.pl/obediencje/le-droit-humain/
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ====Osoby====
| |
| − | | |
| − | 17 marca 181? r. odbyly się wybory w. Wschodu pol-
| |
| − | skiego. Wyszedl
| |
| − | z urny w. mistrzem znany mam już Stanislaw
| |
| − | Potocki
| |
| − | | |
| − | | |
| − | https://sbc.org.pl/Content/78016/ii929451.pdf
| |
| − | | |
| − | =Biblioteka=
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | [https://www.sbc.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/926?id=926 Stanisław Załęski O masonii w Polsce od roku 1742 do 1822 na źródłach wyłącznie masońskich]
| |
| − | | |
| − | | |
| − | [http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=26761&from=pubindex&dirids=52&lp=802 Bieliński, Józef Szubrawcy w Wilnie (1817-1822) : zarys historyczny]
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==Stanisław Małachowski-Łempicki Wykaz polskich lóż wolnomularskich==
| |
| − | | |
| − | | |
| − | zob: [https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/12875/edition/12232/content?ref=desc Stanisław Małachowski Łempicki Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821 - poprzedzony zarysem historji Wolnomularstwa Polskiego i ustroju Wielkiego Wschodu Narodowego Polskiego] i http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=7553&from=publication
| |
| − | | |
| − | ==Niemojewski, Andrzej (1864-1921) MASONERJA POLSKA==
| |
| − | | |
| − | | |
| − | źródło: fragmenty [https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/1159/edition/1053/content?ref=desc O masonerji i masonach. Szkic popularny] śródtytuły historia.ofop.eu
| |
| − | | |
| − | Gromy, jakie Watykan ciskał na WoInomularstwo stanowią następującą rubrykę:
| |
| − | | |
| − | 28 kwietnia 1738 Klemensa XII bulla „In eminenti"
| |
| − | | |
| − | 18 maja 1751 Benedykta XIV „Providas“
| |
| − | | |
| − | 13 sierpnia 1814 roku Piusa VII „Sollicitudo omnium"
| |
| − | | |
| − | 13 września 1821 tegoż „Ecclesiam“
| |
| − | | |
| − | 13 marca 1825 Leona XII „Quo graviora“
| |
| − | | |
| − | 24 maja 1829 Piusa VIII „Traditi”
| |
| − | | |
| − | 15 sierpnia 1832 Grzegorza XVI „Mirari vos“
| |
| − | | |
| − | 9 listopada 1846 Piusa IX przemówienie na konsystorzu
| |
| − | | |
| − | 26 kwietnia 1849 to samo
| |
| − | | |
| − | 9 grudnia 1854 to samo
| |
| − | | |
| − | 8 grudnia 1864 to samo
| |
| − | | |
| − | 25 września 1865 tegoż „Multiplies inter 4
| |
| − | | |
| − | 21 listopada 1873 tegoż „Etsi multa luctuosa“
| |
| − | | |
| − | 20 kwietnia 1884 Leona XIII „Humanum genus“
| |
| − | | |
| − | Czternaście tych gromów nietylko nie zdołało zmiażdżyć Masonerji, ale we Francji doprowadziło w ostateczności do rozdziału kościoła od państwa.
| |
| − | | |
| − | ===Oświecenie===
| |
| − | | |
| − | Na początku XVlll-go stulecia stara Rzeczpospolita
| |
| − | Polska dogorywała. Mistrz jej, jezuita, uczynił wszystko,
| |
| − | aby zdusić w obywatelu wszelkie przymioty a rozwinąć
| |
| − | wszelakie przywary. Upadła nauka, upadła oświata, upadła literatura, rozluźniły się wszystkie spoizny
| |
| − | państwa. Polak umiał tylko hulać i modlić się, będąc
| |
| − | wedle przysłowia rzeczywiście tylko „do tańcaj-różańca“. A jednak ten upadły naród dźwignął się i stojąc
| |
| − | niemal u samej mogiły zawrócił na bujne pole życia. Roku 1773 Klemens XIV bullą „Dominus ac Redemptor”
| |
| − | znosi [[Jezuici|Zakon Jezuitów]]. Od tej chwili poczyna się w
| |
| − | Polsce odrodzenie a sejm czteroletni 1788—1892 świadczy,
| |
| − | że społeczeństwo już jest inne, już jest obudzone,
| |
| − | już posiada ideę przewodnią, którą przedtem całkiem
| |
| − | zatraciło. Jeżeli jednak w jezuityzmie widzimy raka,
| |
| − | który kraj toczył, jeżeli wycięcie tego raka usunęło ciężką a przewlekłą chorobę, to gdzież on „eliksir życia“,
| |
| − | który pomógł osłabionemu organizmowi, wzmocnił go,
| |
| − | z łoża podniósł? Odpowiadają nam zazwyczaj historycy: oświata. Ale kto wniósł ją? Kto był jej Janem
| |
| − | Chrzcicielem, którego głos długo rozlegał się śród puszczy umysłowej? Nie będzie to zbyt śmiałą hypotezą,
| |
| − | jeżeli pierwszych objawów myśli odrodzenia zechcemy
| |
| − | doszukiwać się w Masonerji, następnie zaś, gdy weźmiemy pod rozbiór ostatnie dziesiątki lat XVlII-go wieku
| |
| − | pierwsze dwa XIX go wieku, hypoteza będzie mogła
| |
| − | śmiało zamienić się na tezę, skoro oną czarodziejską
| |
| − | lekarkę „oświatę" ujrzymy w rękach polskich ministrów
| |
| − | masonów, popieranych przez rząd polski również z masonów
| |
| − | złożony.
| |
| − | | |
| − | Już wiemy, że w trzecim dziesiątku lat XV!ll-go
| |
| − | wieku Masonerja przedostała się do Polski. W stosunku
| |
| − | do zaśniedziałych opinji, do uległości względem
| |
| − | księżej sutanny i do powszechnie obowiązującej bezmyślności,
| |
| − | była ona poprostu elementem umysłowospołecznej
| |
| − | rewolucji. Toteż Klemens XII bullą roku
| |
| − | 1738 „In eminent! Apostolatus specula“ wyklina ją i dławi.
| |
| − | Ale już roku 1742 wskrzeszają ją Mniszech, Jabłonowski,
| |
| − | Mokronowski. Roku 1744 francuz Longchamp
| |
| − | zakłada lożę w Warszawie a roku 1747 we Lwowie.
| |
| − | Ideami jej przejmują się najwybitniejsi mężowie, ludzie
| |
| − | stanowisk i wpływów. Historycy widzą zwykle punkt
| |
| − | zwrotny w założeniu przez Konarskiego r. 1741 —1742
| |
| − | Collegium Nobilum, któremu zresztą zarzucano pewną
| |
| − | arystokratyczność, oraz w założonym roku 1765 przez
| |
| − | Króla Stanisława Augusta znakomitym Korpusie Kadetów
| |
| − | o programie szeroko humanitarnym. Następnym
| |
| − | filarem ma być ustanowiona 1773 roku Komisja Edukacyjna
| |
| − | z założonem roku 1775 „Towarzystwem do ksiąg
| |
| − | elementarnych“, następnie po utworzeniu Księstwa Warszawskiego
| |
| − | r. 1807 Najwyższa Izba Edukacyjna, przekształcona
| |
| − | roku 1812 w Dyrekcję Edukacji Publicznej,
| |
| − | a roku 1815, po -“utworzeniu Królestwa Polskiego, Komisja wyznań i oświecenia publicznego. Ale kto kiero
| |
| − | wał temi instytucjami, kto piastował w nich najwyższe
| |
| − | godności, kto szczepił tam swoje idee? Nie ulega dziś
| |
| − | najmniejszej wątpliwości, że Masoni. Cały dwór Stanisława
| |
| − | Augusta jest przejęty wolnomularstwem, cały ten
| |
| − | dwór tak zresztą kulturalny, oświecony. Nawet kler
| |
| − | ku niezadowoleniu jezuitów i papieża sprzyja Masonerji.
| |
| − | Na uroczystość wolnomularską, odbytą pod przewodnictwem
| |
| − | króla, prymas Podoski wypożycza swoje srebra
| |
| − | stołowe. Idee wolnomyślne płyną z góry, nie z do
| |
| − | łu; inaczej „rewolucja“ 1788—92 nie byłaby się odbyła
| |
| − | „pokojowo“. Nie „młodzi“ niosą idee odrodzenia „potrząsając
| |
| − | nowości kwiatem“, ale „starzy”, albowiem
| |
| − | wiek XVIII w Polsce nie zna żadnej walki „młodych
| |
| − | i starych“. Żaden zapalony młodzieniec nie mógł śmia
| |
| − | łością krytyki przelicytować takiego biskupa Krasickiego,
| |
| − | osobistego przyjaciela ukoronowanego Masona w
| |
| − | postaci Fryderyka Wielkiego. „Monachomachja“ Krasickiego
| |
| − | jest najwymowniejszem świadectwem literackiem
| |
| − | prądów ówczesnych. Zresztą roku 1784 Masonerrja
| |
| − | polska wyzwala się z pod wpływów zagranicznych
| |
| − | i tworzy Wielki [Wschód Narodowy. Wszyscy, którzy
| |
| − | teraz w Polsce rzeczywiście „robią historję“ należą do
| |
| − | Masonów. Wystarcza przejrzeć spisy nazwisk, aby się
| |
| − | o tej prawdzie przekonać Zamiast dawnych, ciemnych
| |
| − | a niekarnych „królewiątek“, mamy oświeconych i uznających
| |
| − | dyscyplinę obywateli przodowników. Wolnomularstwo
| |
| − | uczyło tej dyscypliny. Ono dało Polsce dwie
| |
| − | podstawowe rzeczy, których jej brakowało: kulturę umysłową
| |
| − | i zrzeszenie. Walka światłości z ciemnościami
| |
| − | odbija się nawet w tytułach lóż, jak np. „Ciemności zwy*
| |
| − | ciężone“, „Przesąd zwyciężony“ i t. d. W okresie rewolucji i wojen, poczynając od roku 1794 Masonerja w
| |
| − | Polsce przygasa, podobnie jak w okresie rewolucyjnym
| |
| − | we Francji. Życie ją przerasta.
| |
| − | | |
| − | ===Legiony===
| |
| − | | |
| − | Duch wolnomularski
| |
| − | ożywia jednek legjony; masonem jest wielki Henryk Dą
| |
| − | browski, masonem jest bohater książę Józef Poniatowski.
| |
| − | Idą za gwiazdą Napoleona, również wtedy Masona,
| |
| − | idą w nadziei, że tern przysłużą się krajowi. Ale
| |
| − | dusze ich rwą się do tego kraju, dusze ich czują, że z
| |
| − | gwiazdy Napoleońskiej niewiele promieni padnie do Polski.
| |
| − | „My tutaj ulegać i znosić wolą obcą musiemy! Wystawieni
| |
| − | na codzienne nadzieje wrócenia w klima narodu
| |
| − | własnego“, pisze z goryczą Dąbrowski do Polski z
| |
| − | Rzeczpospolitej Cisalpińskiej, pod hasłem masońskiem
| |
| − | „Wolność, miłość ojczyzny, równość4 l). Tradycja wojskowa
| |
| − | lat 1820 -30 jego czyni ojcem wszystkich późniejszych
| |
| − | związków wolnomularsko patriotycznych 2). Tymczasem
| |
| − | znowu w Polsce Masonerja odżyła. Był to rok
| |
| − | 1804. Loże polskie znajdują się pod supremacją lóż berlińskich.
| |
| − | Trwa to jednak niedługo. Roku 1806 ustępują
| |
| − | Prusacy z Warszawy. Roku 1807 na czele Najwyższej Izby Edukacyjnej staje mason, zasłużony Stanisław
| |
| − | Potocki. Do roku 1820 on jest właściwie głównym
| |
| − | sternikiem narodowego oświecenia a wspiera go brat
| |
| − | rodzony, również mason, Ignacy, słynny z nadzwyczajnej
| |
| − | działalności na sejmie czteroletnim, jeden z głównych
| |
| − | twórców konstytucji 3-go maja! Dnia 22 marca
| |
| − | 1810 roku ukonstytuował się Wschód Narodowy. Loże polskie wchodzą w stosunki z Masonami rosyjskimi.
| |
| − | | |
| − | ===Pod patronatem Cara===
| |
| − | | |
| − | | |
| − | Po utworzeniu się Królestwa Kongresowego r. 1815
| |
| − | Masonerja w Polsce dochodzi do szczytu rozwoju a je •
| |
| − | żeli wedle obliczenia jezuity Załęskiego *) około roku
| |
| − | 1820 Masonerja polska nie liczyła więcej nad 5100 głów,
| |
| − | to uprzytomnić sobie należy, że głowy te przodowały
| |
| − | całemu narodowi, jego oświacie, piśmiennictwu, nauce,
| |
| − | a wreszcie -patriotycznemu wojsku. Wszak Masonerja
| |
| − | polska nazywała się nawet wtedy Wolnomularstwem
| |
| − | Narodowem, albo Wojskowem! Głowy te, widne wszystkim,
| |
| − | stanowiły tak dziwny zespół, laką siłę moralną
| |
| − | i społeczną, że się jej rząd uląkł i nagle 1821 roku
| |
| − | wszystkie loże kazał zamknąć. Przestaje tedy istnieć
| |
| − | w Polsce Masonerja, Wolnomularstwo Narodowe, Wojskowe;
| |
| − | ale pozostają Wolnomularze. Postacią, dokoła
| |
| − | której skupiła się uwaga ówczesnej historji, był Łukasiński
| |
| − | Wobec rozbicia lóż wolnomularskich zakłada
| |
| − | on Węglarstwo Narodowe 2). W ogrodzie Łazienko
| |
| − | wskim zbierają się potajemnie na naradę główni związkowi
| |
| − | z jenerałami Prądzyńskim i Umińskim na czele. Nieco
| |
| − | później zbierają się znowu na Bielanach i składają przysięgę.
| |
| − | I oto niknie już Masonerja, niknie Węglarstwo,
| |
| − | powstaje Towarzystwo Patrjotyczne Narodowe. Spiskowcy
| |
| − | wschodzą w stosunek z rosyjskimi rewolucjonistami
| |
| − | (Dekabrystami). Wszak BestużeW wołał: „Czas,
| |
| − | aby się Polacy i Moskale nienawidzić przestali. Interes
| |
| − | obudwu narodów jednaki, związek rosyjski wszystko uczyni co trzeba dla zatarcia przedzielającej ich nienawiści“*). Pestel, Rylejew, Bestużew 2) czynią zabiegi około wytworzenia wspólnych dążeń. Następuje zjazd
| |
| − | w Kijowie. Był on wielce zmienny i warto go dziś
| |
| − | wspomnieć. Rosjanie odznaczali się większą bezwzględnością
| |
| − | ideałów, Polacy silniejszem odczuciem rzeczywistości.
| |
| − | Rosjanie dążyli do republiki demokratycznej,
| |
| − | Polacy opowiadali się za monarchją. Tłomaczyli się
| |
| − | wyraźnie, że tak radzi im nie ideał, ale epoka, przygotowanie
| |
| − | ogólne. Niestety denuncjacja pchnęła wszystkie
| |
| − | zamiary do otchłani. Rosja nie dojrzała do marzonego
| |
| − | ideału a sroga rzeczywistość, którą tak rozumieli Polacy,
| |
| − | przygniotła ich fatalnie prawie na przeciąg całego jeszcze
| |
| − | stulecia. Łukasiński zostaje uwięziony; roku 1828 z polecenia
| |
| − | rządu odbywa się nad nim i nad jego wspólnikami
| |
| − | słynny Sąd Sejmowy. Czyni on wszystko, co tylko mo
| |
| − | że, aby ich obronić. Oczy całego narodu są zwró
| |
| − | cone w stronę tego dziwnego sądu. Ostatecznie Łukasińskiego
| |
| − | uratować się nie dało. Zostaje on porwany, lata
| |
| − | całe więziony, prawdziwy męczennk-bohater.
| |
| − | | |
| − | ===W Wilnie===
| |
| − | A tymczasem w Wilnie we wskrzeszonej Akademji
| |
| − | znaczna część profesorów do Wolnomularstwa należy
| |
| − | Żukowski, Groddek, Strumiło, Libelt, Wagner, Doboszyński,
| |
| − | Malewski, Mianowski, Rustem, Szymkiewicz.
| |
| − | Z młodzieży należy do wolnomularstwa przodownik
| |
| − | jej Tomasz Zan. Powstają związki studenckie. Nowosilcow
| |
| − | je prześladuje. Z powodu tych prześladowań
| |
| − | powstaje jedno z najwspanialszych dzieł literackich, trzecia
| |
| − | część Dziadów.
| |
| − | | |
| − | Już cała Polska jest pokryta związkami. Już zbierają
| |
| − | się lawy, które mają utworzyć wulkaniczny krater
| |
| − | 1830/31 roku
| |
| − | | |
| − | A wszystko to wpłynęło z owego maleńkiego źró
| |
| − | dełka wolnomularskiego...
| |
| − | | |
| − | Jakże to? Czyż możliwe?!
| |
| − | | |
| − | Przeciwnicy Masonerji popierają właściwie takie
| |
| − | przypuszczenie. Są oni w trudnem położeniu. Z jednej
| |
| − | strony pragnęliby do cna Masonerję potępić, z drugiej strony postrzegają, że wszystko, co Masonerja uczyniła,
| |
| − | naród wielką czcią otacza, aczkolwiek z nazwą Masonji
| |
| − | bynajmniej nie wiąże.
| |
| − | | |
| − | Jakąż tedy. ideologję miało wolnomularstwo Narodowe
| |
| − | Polskie? Jeżeli Boos stwierdza, jak przekonaliśmy
| |
| − | się wyżej, że Wolnomularstwo niemieckie na oryginalną
| |
| − | odmianę swojską nie zdobyło się, to czyżby zdobyć
| |
| − | się miało polskie?
| |
| − | | |
| − | Z dumą powiedzieć możemy: tak.
| |
| − | | |
| − | Posłuchajmy starych świadków.
| |
| − | | |
| − | Barzykowski pisze: „Wolnomularstwo obejmuje,
| |
| − | jak wiadomo, całe człowieczeństwo i ma na celu braterstwo
| |
| − | całego rodu ludzkiego. Wolnomularstwo polskie
| |
| − | miało się ograniczyć do braterstwa narodowago. Po
| |
| − | odzyskaniu niepodległości Polski zamierzano rozszerzyć
| |
| − | zakres pracy wolnomnlarskiej na całą Słowiańszczyznę
| |
| − | a po wyswobodzeniu tejże na ludzkość w ogóle '“). Czyż
| |
| − | nie szczytny idealizm? „Śmierć niewinnego Hirama wyobrażać
| |
| − | miała rozbiór Polski, a trzej jego mordercy
| |
| − | trzy mocarstwa, rozbiór dokonywające“.
| |
| − | | |
| − | Stanowi to chyba najwymowniejszy dowód na poparcie
| |
| − | naszej tezy.
| |
| − | | |
| − | W polityce polsko-rosyjskiej świtają idee federacji M.
| |
| − | Mochnacki pisze z powodu „myśli zjednoczenia węzłem
| |
| − | federacyjnym stanów słowiańskich“ i upadku Dekabrystów
| |
| − | jak prorok, te słowa: „W bliskiej może przyszłości
| |
| − | ujrzymy jak prżez mgłę i dla nas i dla nich szczęśliwą
| |
| − | dolę, czasy piękniejsze, północ rozjaśnioną z nieprzebranej
| |
| − | nocy“*
| |
| − | | |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | Masoneria polska wyciągnęła z ogólnych zasad
| |
| − | wolnomularskich wszystkie konsekwencje. Nie zadawalniała
| |
| − | się najszczytniejszą ideologią. Szukała gorączkowo
| |
| − | czynu, bo go szukać musiała. Inaczej ideologja jej byłaby
| |
| − | sentymentalnem kłamstwem.
| |
| − | | |
| − | Mason francuski walczy, niemiecki cierpi. Mason
| |
| − | polski nie chciał cierpieć. On chciał zwyciężać.
| |
| − | Mason polski jest postacią, która czeka swego
| |
| − | sprawiedliwego historyka. Widzieliśmy go, jak w wieku
| |
| − | XVIII-ym pierwszy zaczął myśleć a w wieku XIX-ym
| |
| − | pierwszy zaczął działać.
| |
| − | | |
| − | Nazwiska, które opromieniły w ciągu dwóch wieków
| |
| − | naszą historję, należą do spisów wolnomularskich.
| |
| − | Oto bohater książę Józef Poniatowski. Oto sławny wódz
| |
| − | Henryk Dąbrowski. Oto jeneralicja: Kniaziewicz, Umiń
| |
| − | ski, Prądzyński. Oto wieloletni minister oświaty Stanisław
| |
| − | Potocki. Oto literaci Osiński, Niemcewicz, Kniaź-
| |
| − | nin, Minasowicz, Brodziński. Oto całe szeregi profesorów,
| |
| − | mężów stanu, oficerów, obywateli. Oto najprzedniejsze rody: Potockich, Jabłonowskich, Rzewuskich
| |
| − | Lubomirskich, Kossakowskich, Skarbków, Mycielskich,
| |
| − | Bnińskich, Tarnowskich, dzisiejsze ostoje reakcji i klerykalizmu,
| |
| − | przodują niepodległą myślą, walczą z supremacją
| |
| − | dogmatu nad rozumem, „budują“ naród.
| |
| − | | |
| − | Mason polski nie może być usuniętym z historji
| |
| − | polskiej bez poważnego uszkodzenia jej samej.
| |
| − | | |
| − | Wszyscy wielcy dziadowie nasi byli Masonami.
| |
| − | | |
| − | Mason europejski Masona polskiego pobudził, pouczył,
| |
| − | wskazał mu drogi, zaszczepił dyscypliny doskonalenia
| |
| − | typu człowieka. Nastąpił płodozmian myśli
| |
| − | w Polsce i dana jej była forma organizacyjna dla prywatnej
| |
| − | inicjatywy społecznej. Mason był człowiekiem światłym,
| |
| − | społecznym i rycerskim.
| |
| − | | |
| − | Śród dzisiejszych walk, dążeń, idei, haseł, programów,
| |
| − | śród tych nowizn z dawności wylęgłych i tych
| |
| − | dawności, rodzących nowizny, gdy przy nieustających
| |
| − | gromach obecnej chwili historycznej skierujemy oczy
| |
| − | w przeszłość i na niego spojrzymy, możemy do niego
| |
| − | zastosować piękne słowa Kasprowicza:
| |
| − | przeto dla należytego zrozumienia tego prometejskiego
| |
| − | wysiłku ducha polskiego, trwającego wiek cały, bo od
| |
| − | roku 1730 do roku 1830, musimy — przywrócić go hi
| |
| − | storji.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | ===Odrodzenie 1910-1918===
| |
| − | | |
| − | [[Loża "Wyzwolenie"]]
| |
| − | | |
| − | ===W wolnej Polsce===
| |
| − | | |
| − | ===Likwidacja===
| |
| − | | |
| − | | |
| − | [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19380910624/O/D19380624.pdf Dekret Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 22 listopada 1938 r. o rozwiązaniu zrzeszeń wolnomularskich]
| |
| − | | |
| − | ==inne==
| |
| − | | |
| − | [http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=4536 Stanisław Małachowski-Łempicki Raporty szpiega Mackrotta o wolnomularstwie polski...]
| |
