Koła Gospodyń Wiejskich

Nieprosta historia Kół Gospodyń Wiejskich

Historia KGW nie jest tak prosta jak się ją przedstawia. Więcej, daleka jest od jednoznaczności, a więc można ją interpretować na różne sposoby. Pewnym jest, że prosta opowieść opowiadana przy wszelkich okazjach jest nie tyle próbą uproszczenia co zbanalizowania tych doświadczeń. To tak jakby o kimś powiedzieć, że się urodził, dorastał i zmarł. Niby prawda, ale przecież nic nie znacząca prawda...

Narodziny

W tej uproszczonej opowieści niepewna jest nawet data urodzin. W jednych opowieściach to rok 1866 (na terenie zaboru pruskiego, ale nie w Wielkopolsce), gdy w Piasecznie k/ Gniewa, z inicjatywy Juliusza Kraziewicza powstało Towarzystwo Gospodyń. W innych jest to rok 1877 i teren zaboru rosyjskiego, gdzie nauczycielka Filipina Płaskowicka zorganizowała we wsi Janisławice pod Skierniewicami Koło Gospodyń Wiejskich. Pewnie nie miałoby to większego znaczenia, początki szerszego zjawiska, o które nam chodzi, są znacznie późniejsze, gdyby nie to, że to były zupełnie dwa różne pomysły. Pierwszy założony przez mężczyzn dla wsparcia ich działań ekonomicznych i narodowych drugi przez kobietę i w założeniach dla celów rewolucyjnych. Kwestie kto jest inicjatorem, a także jaki jest cel powoływanych inicjatyw będzie dzielił to co, dziś określamy wspólnym pojęciem Koła Gospodyń Wiejskich.

Słowo rewolucyjny a nie emancypacyjny, jest użyte świadomie. Po pierwsze dlatego, żeby Ci, którzy powołują się na tradycje 1877 wiedzieli, że to tradycja czysto socjalistyczna, tradycja pierwszego Proletariatu. Po drugie, i chyba przede wszystkim, dlatego, że w istocie wszystkie trzy cele były w zasadzie wówczas emancypacyjne. Chodziło bowiem o równouprawnienie 1) klasy chłopskiej, 2) narodowości polskiej i, chyba w ostatniej kolejności, 3) płci żeńskiej. To w obszarze tych trzech celów emancypacyjnych, będą się poruszać nasze KGW, chociaż przecież będzie można w ich działalności doszukiwać się i innych motywacji. Naszym celem jest przecież nie tyle dawanie co poszukiwanie odpowiedzi.