Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim
Spis treści
do 1864
1814 Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności
1815 Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności
1815 w Radomiu Towarzystwo Dobroczynności Województwa Sandomierskiego
1825 Towarzystwo Dobroczynności w Kaliszu
1864-1894
Towarzystwa w guberniach
kontynuowały działalność towarzystwa w Warszawie i Lublinie. Poza tym powstały
1873 w Kielcach (jego statut stał się przykładowym dla rejestracji w innych miastach)
1874 w Radomiu
1879 w Kaliszu
1881 w Płocku
1882 w Łomży, a w 1889 w Ostrowi Mazowieckiej
1885 Piotrkowskie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności - wcześniej, bo 1884 zatwierdzone jest Łódzkie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności
1886 Suwalskie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności
nie było tylko w Siedlcach
Inne towarzystwa dobroczynności
1875 Szwajcarskie Towarzystwo Dobroczynności w Warszawie
1886 Rosyjskie Towarzystwo Dobroczynności w Warszawie, oddziały; 1867 Kielce, 1868 Lublin, Piotrków oraz w Kaliszu i Radomiu (?)
1886 Ewangelickie Towarzystwo Miłosierdzia w Łodzi (niemieckie?)
1894-1906
1897 Minister spraw wewnętrznych zatwierdził statut wzorcowy dla towarzystw dobroczynności w Królestwie Polskim (oparty o statut WTD z 1891) oraz przekazał uprawnienia do zatwierdzania statutów własciwym gubernatorom. {1 s. 70}
W guberniach
Warszawska
Obok działającego WTD pojawiają się nowe organizacje
Organizacje specjalistyczne
1895 Towarzystwo Przytułków Noclegowych, Herbaciarni i Domów Zarobkowych w Warszawie
1897 Towarzystwo Kolonii Letnich
1897 Towarzystwo Domu dziecka dla Nieuleczalnie Chorych p.w. Stanisława Kostki
1901 Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi
1902 Towarzystwo Wspierania Wychowania i Opieki nad Dzieckiem (?)
Towarzystwa Pomocy Biednym (chrześcijańskie)
1900 Włocławek
1901 Łowicz
1901 Aleksandrów Kujawski (powiat nieszawski)
1904 Kutno
1905 Skierniewice
1905 Ciechocinek (powiat nieszawski)
Towarzystwa Pomocy Biednym (żydowskie)
1901 w Warszawie zarejestrowano: Generał-Gubernator Towarzystwa Pomocy Biednym Żydom w Warszawie, minister spraw wewnętrznych Towarzystwa Pomocy Biednym Żydom "Ezra" w Warszawie
Piotrkowska
1900 Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności w Sosnowcu
Radomska
Towarzystwo Dobroczynności w Sandomierzu
Inne towarzystwa dobroczynności
1895 Czesko-Słowackie Towarzystwo Dobroczynności "Beseda" w Warszawie
1906-1914
1903 Towarzystwo Dobroczynności w Ciechanowie
Ewangelicko-Augsburskie Towarzystwo Dobroczynności
Od r. 1906 administrację parafii przejął ks. Jan Buse i urzędował w Piotrkowie aż do r. 1914. W tym czasie, a dokładnie 2.1.1907 roku powstało Piotrkowskie Ewangelicko-Augsburskie Towarzystwo Dobroczynności, które w dniu 23.10.1909 r. założyło Dom Starców przy ul. Moskiewskiej 71 (dzisiaj ul. Wojska Polskiego 71). Towarzystwo to wspierało najbiedniejszych parafian przez stałe miesięczne zasiłki. O jego rozpiętości i zasięgu może świadczyć fakt, że w Boże Narodzenie 1909 r. obdarowano żywnością i odzieżą 16 mężczyzn, 30 kobiet i 22 dzieci. Towarzystwo liczyło w 1910 r. 49 członków, prezesem był p. Edward Brock, a sekretarzem p. Olis Wünsche. Dom Starców przeznaczony był na 10 pensjonariuszek i zajmował początkowo 2, a potem 3 pokoje z kuchnią. Całe wewnętrzne urządzenie ofiarowała p. Helena Broske. Zakład ten przetrwał aż do 1952 r., kiedy to z braku funduszów na ten cel musiał ulec likwidacji, chociaż znajdowało w nim 16 starców i był więcej potrzebny niż kiedykolwiek. Skoro już mowa o Domu Starców, to wspomnieć należy, że dom, w którym się on mieścił, został nabyty przez parafię z mocy własnoręcznego testamentu Karola Lidtke w dniu 6 sierpnia 1896 r. W r. 1906 parafia nabyła jeszcze plac lżący obok tego domu o powierzchni 969,1 łokci kwadratowych od Roberta Krügera. Z dochodów tego domu parafia pokrywała w późniejszych czasach wiele ze swoich wydatków, wypłacała część uposażenia księdzu pastorowi, a nawet udzielała stypendium kilku studentom teologii.
http://www.piotrkow.luteranie.pl/index.php/nasza-historia/historia-parafii/
Źródła
{1} Jaworski Wojciech "Przemiany legalnego życia społecznego w Królestwie Polskim w latach 1864-1914" Sosnowiec 2006
