Zarys historii bractw trzeźwości - skrót dla leniwych
Spis treści
Historia w dużym skrócie
Masowe ruchy trzeźwościowe w Polsce XIX wieku wiążą się głównie z Kościołem katolickim i od latach 40-tych aż do 80-tych XIX wieku są główną siłą społeczną w walce z alkoholem we wszystkich trzech zaborach. Początek temu masowemu ruchowi na terenach obecnej Polski dał ksiądz Alojzy Ficek proboszcz z Piekar Śląskich, który na początku 1844 roku założył lokalne Towarzystwo Wstrzemięźliwości od Wódki i Wszelkich Trunków Palonych. Sukces (ponoć w ciągu dwóch miesięcy prawie wszyscy mieszkańcy Piekar przestali pić wódkę i wstąpili do Towarzystwa) podziałał na innych. Najpierw na Górnym Śląsku, a potem i w Galicji, Wielkopolsce i w Królestwie zaczęły powstawać analogiczne towarzystwa trzeźwości. Ruch zamarł w latach 1846-1848 i odrodził się w znów w Piekarach. Kolejna fala ruchu, tym razem już jako oficjalnych bractw kościelnych, rozlała się wśród polskiej ludności, aż po Warmię i Litwę, gdzie znów masowość i efekty były imponujące. Dopiero antykatolickie i antypolskie restrykcje po powstaniu styczniowym i w ramach niemieckiego Kulturkampfu przydusiły inicjatywy. Kolejny raz bractwa odradzały się po 1898 gdy w Tychach z inicjatywy księdza Jana Kapicy, choć powołane w ramach nowej fali ruchu Arcybractwo miało swoje miejsce tradycyjnie w Piekarach. Kulturkampf Ruch bractw trzeźwości był na terenach polskich pierwszym masowym, międzaborowym ruchem chłopskim, który przyczynił się do budowy świadomości narodowej wśród chłopów, ale też umiejętności samoorganizacji.
Pełna publikacja - spis treści i możliwość pobrania
Spis treści
Do ściągnięcia
Bractwa trzeźwości – rzecz o skuteczności ruchu społecznego
