Janina Omańkowska
Janina Antonina Omańkowska (1859-1927) Działaczka społeczna, dziennikarka, posłanka na Sejm Śląski I kadencji.
na podstawie wikipedii
Z opisu policyjnego „bezczelna politykująca polska kobieta, niezwykle zręczna w działaniu i w mowie, która wtyka swój nos wszędzie, zakładając stowarzyszenia, pisząc broszury, agitując, która przysporzy państwu pruskiemu sporo kłopotów”.
Egzamin nauczycielski zdała jako eksternistka w seminarium męskim w Bydgoszczy. Działaczka oświatowa i charytatywna m.in. w ramach „Warty” – Towarzystwa Przyjaciół Wzajemnego Pouczania się oraz Opieki nad Dziećmi. Prowadziła tajne nauczanie, wygłaszała odczyty, zakładała biblioteki, przeciwdziałała germanizacji. Zaangażowana w działalność poznańskiej Czytelni dla Kobiet.
W 1900 aresztowana za nauczanie dzieci polskiego oraz rozdawanie polskich elementarzy. Po głośnym procesie osadzona w więzieniu, wyszła za kaucją po 3 dniach. Jak podkreślała ówczesna prasa, stała się symbolem – „męczennicą sprawy polskiej”.
W 1902 przeprowadziła się do Bytomia. Rok później w zarządzie pierwszej na Śląsku organizacji kobiecej – Towarzystwa Kobiet Polskich w Bytomiu; działaczka Czytelni dla Kobiet w Katowicach. W 1904 organizatorka wiecu kobiet w Bytomiu, następnie założycielka Czytelni „Iskra” oraz Towarzystwa Śpiewaczego „Sobótka” dla dziewcząt w Bytomiu. W 1914 wraz z Felicją Chmielewską i Stefanią Eckertową zainicjowała powstanie w Bytomiu Związku Towarzystw Kobiecych, skupiającego wszystkie działające na Śląsku organizacje kobiece[3]. Od 1914 była jego wieloletnią przewodniczącą. W 1920 organizacja zmieniła nazwę na Związek Towarzystw Polek na Górnym Śląsku. W 1916 Omańkowska była członkinią założycielka komitetu w Bytomiu, który powstał w celu pomocy mieszkańcom Śląska, którzy doświadczyli wojny[4]. W 1918 założycielka szkółki polskiej w Bytomiu dla ok. 400 dzieci. Od 1918 członek Powiatowej Rady Ludowej w Bytomiu; pod koniec roku w składzie Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Uczestniczka poznańskiego Polskiego Sejmu Dzielnicowego.
Uczestniczka powstań śląskich; podczas II powstania m.in. zorganizowała w swoim mieszkaniu biuro Czerwonego Krzyża przy Komisji Plebiscytowej.
Pod koniec stycznia 1921 organizatorka Zjazdu Towarzystw Polek na Śląsku, z udziałem półtora tysiąca kobiet ze Śląska, a także z Warszawy, Wilna, Lwowa i Krakowa.
Po podziale Śląska przez krótki okres mieszkała nadal w niemieckiej części Bytomia. Po ataku niemieckiej bojówki na jej mieszkanie, zmuszona do przeprowadzki. W czerwcu 1922 zamieszkała w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów). Nadal publikowała w bytomskim „Katoliku”, pisała podręczniki szkolne, propagowała nauczanie języka polskiego, m.in. w ramach działalności w Stowarzyszeniu „Samopomoc”. Współpracowała z Chrześcijańską Demokracją, Wojciechem Korfantym.
Z ramienia ChD sprawowała mandat poselski na Sejm Śląski I kadencji w latach 1922–1927.
