Sekcja kobieca Komitetu Obywatelskiego

Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego

https://sbc.org.pl/dlibra/publication/118009/edition/126052/content

Z chwilą wybuchu wojny, istniejące w Warszawie organizacye społeczne kobiece, poczuwając się do obowiązku wzięcia udziału w pracy obywatelskiej, wywołanej biegiem wypadków, zwołały łącznie większe zebranie w dniu 3 sierpnia 1914 r.

Tegoż samego dnia utworzyło się prezydyum Sekcyi i zawiązano szereg poszczególnych komisyi, jako to: 1) spożywczą, 2) zapomogową, 3) sanitarną, 4) dostarczania pracy, 5) opieki nad dziećmi, 6 ) robotniczą i 7) informacyjno-prasową.

Do prezydyum powołano: na przewodniczącą p. Helenę Weychert, na wice-przewodniczącą p. Zofię Ośniałowską, na sekretarkę p. Wandę Stokowską i na skarbniczkę p. Wandę Herse.

Prezydyum, łącznie z przewodniczącem i wszystkich komisyi, utworzyło zarząd Sekcyi. Biuro Sekcyi mieściło się w lokalu przy ulicy Jasnej 32, ofiarnie udzielonym przez p. Szlenkerównę.

Prace Sekcyi potoczyły się w bardzo żywem tempie, a liczne zastępy kobiet polskich z najróżniejszych stanów i zawodów przyjęły udział w rozlicznych działach pracy.

W ciągu półtoramiesięcznego swojego istnienia, t. j. w okresie czasu od 3 sierpnia do 19 października 1914 r., Sekcya odbyła 33 posiedzenia, w których, oprócz prezydyum , tudzież przewodniczących i wice - przewodniczących komisyi, uczestniczyli niekiedy członkowie Sekcyi Ogólnej Komitetu Obywatelskiego, w osobach pp. Zdzisław a ks. Lubomirskiego, Franciszka Nowodworskiego i Józefa Wielowieyskiego.

W dniu 4 sierpnia 1914 r. Sekcya Kobieca, uznając potrzebę zogniskowania ofiarności publicznej na cele Komitetu, utworzyła w swem łonie osobną komisyę zbierania ofiar, która, pod przewodnictwem p. Maryi Papieskiej, działała do chwili utworzenia Sekcyi Ofiar przy Komitecie Obywatelskim.

Również w zaraniu swego istnienia, Sekcya zatroszczyła się o pomoc dla dotkniętych wojną osób ze sfer inteligencyi i w tym celu dnia 10 sierpnia otworzyła własnym i środkam i dwie tanie kuchnie dla inteligencyi, do których bony rozdawano osobom, pozbawionym w skutek wojny środków do życia. W następstw ie, wobec zamknięcia Sekcyi, sprawą pomocy dla inteligencyi zajęła się odpowiednia podkomisya utworzonej w końcu września Komisyi Pracy Kobiet, — a z czasem Komitet powołał dla tej spraw y oddzielną komisyę samoistną.

Trzecim projektem , poruszonym z inicyatywy Sekcyi Kobiecej, była sprawa stałego porozumiewania się wszystkich istniejących instytucyi dobroczynnych w celu uniknięcia nadużyć przy rozdawaniu zapomóg. W imię tej myśli zwołano w Sekcyi posiedzenie, z udziałem przedstawicieli Towarzystwa Dobroczynności, Gminy Ewangielickiej, Tow. Ochrony Kobiet i innych instytucyi. Na rzeczonem posiedzeniu postanowiono zająć się sporządzeniem listy biednych, wspieranych przez różne instytucye dobroczynne, a nadto na własną rękę zapisano i sprawdzono 1128 osób, potrzebujących wsparcia. W końcu sierpnia Sekcya z polecenia Sekcyi Ogólnej zawiesiła wspomnianą pracę, a zebrane przez się wykazy ubogich przekazała Wydziałowi statystycznem u Komisyi Rozdawnictwa.

Co się tyczy stałej, zorganizowanej działalności, to ta szła spraw nie w zakresie wszystkich zawiązanych przez Sekcyę komisyi.

1) Pierwsza z nich, Komisya Spożywcza, wszedłszy do składu Sekcyi Żywnościowej Komitetu, współdziałała w zakładaniu sklepów spożywczych Komitetu.

2) Komisya Zapomogowa wydawała bony na obiady dla biednych, dla 80 dzieci ubogich rodzin wystarała się o obiady, ofiarowane przez osoby prywatne, rozdawała potrzebującym bony do sklepów Merkurego; — wreszcie zajęła się urządzeniem pierwszej kwesty ulicznej na rzecz Komitetu opieki nad rezerwistami i zorganizowała biuro wywiadowcze tegoż Komitetu.

3) Komisya Sanitarna zapoczątkowała: a) wykłady sanitarne, kursy pielęgniarstwa i zajęcia praktyczne w szpitalach dla tysiąca kobiet; b) zakładanie prywatnych szpitali dla rannych, przyjmując zaofiarowanie lokalów na takie szpitale od p. Minclowej, od Koła Ziemianek, od Pogotowia Ratunkowego i od pp. Goldstandów, i biorąc czynny udział w założeniu i urządzeniu szpitala pod wezwaniem Sw . Michała; prowadziła szycie i naprawę bielizny dla szpitali, urządzając gwoli temu szwalnię, pod kierunkiem p. Maryi Rodziewiczówny, w lokalu, ofiarowanym przez p. Zofię Szlenkerównę przy ulicy Jasnej № 32.

Z chwilą utworzenia „Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej Sekcya Kobieca zwinęła swą komisyę sanitarną.

4) Komisya Dostarczania Pracy — starała się od samego początku ułatwić znalezienie pracy zarobkowej. Jakoż umieszczono 288 osób (na roboty), a w trzech szwalniach, założonych przez komisyę, dano zarobek 113 szwaczkom, które pracowały tam obok kilkuset pań, szyjących bezpłatnie dla szpitali i dla biednych. Dla tych szwalni uzyskano zamówienia na szycie bielizny do szpitali miejskich, a 100 maszyn, otrzymanych bezpłatnie do użytku od firmy Singer i 500 rb. kapitału obrotowego, wyasygnowane przez Komitet Obywatelski, — pozwoliły na rozszerzenie działalności. Szwalnie Sekcyi Kobiecej były pierwszym i w Komitecie Obywatelskim m. Warszawy własnymi warsztatami zarobkowymi, dającymi zatrudnienie licznej rzeszy zagrożonych nędzą kobiet, będąc zarazem źródłem potrzebnej do rozdawnictw a ubogim bielizny.

5) Kom isya Opieki nad dziećmi zajęła się najpierw troską o szybkie uruchomienie w ielu ochron, sal zajęć i szkół początkowych, które w zaraniu wojny stały bezczynnie bądź z pow odu trw ających podów czas wakacyi, bądź z przyczyny braku funduszów . Pozatem Komisya własnem staraniem otw orzyła kilkanaście ochron, zdobyw ając jednocześnie odzież i pożywienie dla umieszczonej w tych zakładach dziatwy i dążąc do rozciągnięcia systematycznej w całem mieście opieki nad dziećmi, nieprzygarniętem i dotychczas przez żadną z istniejących instytucyi dobroczynnych. Przy zlikw idow aniu Sekcyi Kobiecej, K om isya O pieki nad dziećmi przekształciła się na osobną, pod taką samą nazwą, organizacyę, której spraw ozdanie podane zostało na innem miejscu. Krótko i czasowo istniały: 6) Komisya robotnicza i 7) Kom isya informacyjno-prasowa. W reszcie, 8) Kom isya Ofiar, która w ciągu trzech tygodni istnienia zgromadziła następujące dary w naturze: M ateryałów aptecznych na sumę 500 rb., książek szkolnych za 2,000 rb., nadto 5666 sztuk bielizny, 214 sienników, 250 p ar obuwia, 616 par pończoch, 14,362 łokci różnych m ateryałów łokciowych, 300 sztuk naczyń kuchennych, różne m ateryały spożywcze oraz różne drobne przedm ioty, środki opatrunkow e, lekarstw a i wina dla szpitali. Przeznaczone na polski szpital sumy pieniężne i różne dary w naturze przekazano Polskiem u K omitetowi Sanitarnem u. Odzież, bieliznę, mleko i inne artykuły spożywcze rozdawano potrzebującym , których tłum ne rzesze grom adziły się codzień przed lokalem Sekc}^. Z zebranej zaś do dyspozycyi Sekcyi gotów ki rozdawano ubogim bony do tanich kuchen lub do sklepów M erkurego, a p o ­ zostałość, w sumie 488 rb. 15 kop., przekazano Komisyi Pracy K obiet utworzonej bezpośrednio po zlikwidowaniu Sekcyi Kobiecej. Zlikwidowanie to nastąpiło w połow ie m iesiąca września. W obec przekształcenia się Kom isyi Sanitarnej i Komisyi O pieki nad dziećmi, oraz utw orzenia odrębnej Sekcyi Ofiar,—Sekcya Kobieca, po sześciotygodniowem istnieniu, dnia 19 w rześnia 1914 r. zam knęła sw oją działalność. Znaczna zaś część dotychczasow ych uczestniczek Sekcyi zaw iązała wzamian niej Komisyę P racy Kobiet, której zadania i prace w łasne jej spraw ozdanie przedstawia. Skład Sekcyi Kobiecej: delegat Kom itetu O byw atelskiego — p. Franciszek N ow odworski, przew odnicząca Sekcyi — p. H elena W eychertów na, wice - przew odnicząca — p. Zofia O śniałow ska, sekretarka — p. W anda Stokow ska, skarbniczka — p. W an d a H ersów na. Przew odniczące Komisyi: 1) spożyw czej—-p. W anda H ersów na, 2) zapomogowej — p. Józefa K law erow a, i p. Zofia R zew uska, 3) sanitarnej — Elżbieta hr. Mycielska i Franciszka ks. W oroniecka, 4) dostarczania p ra c y — p. Stefania H ornowa i p. Stanisław a K ołaczkow ska, 5) opieki nad dziećmi — p. Zofia W ołow ska i p. Emilia Pankiew iczów na, 6) robotniczej — p. Lucyna K otarbińska, 7) informacyjno-prasowej — p. Eugenia Żm ijewska, 8) ofiar — p. M arya Papieska.