Sekcja kobieca Komitetu Obywatelskiego
Sprawozdanie Komitetu Obywatelskiego
https://sbc.org.pl/dlibra/publication/118009/edition/126052/content
Z chwilą wybuchu wojny, istniejące w Warszawie organizacye społeczne kobiece, poczuwając się do obowiązku wzięcia udziału w pracy obywatelskiej, wywołanej biegiem wypadków, zwołały łącznie większe zebranie w dniu 3 sierpnia 1914 r.
Tegoż samego dnia utworzyło się prezydyum Sekcyi i zawiązano szereg poszczególnych komisyi, jako to: 1) spożywczą, 2) zapomogową, 3) sanitarną, 4) dostarczania pracy, 5) opieki nad dziećmi, 6 ) robotniczą i 7) informacyjno-prasową.
Do prezydyum powołano: na przewodniczącą p. Helenę Weychert, na wice-przewodniczącą p. Zofię Ośniałowską, na sekretarkę p. Wandę Stokowską i na skarbniczkę p. Wandę Herse.
Prezydyum, łącznie z przewodniczącem i wszystkich komisyi, utworzyło zarząd Sekcyi. Biuro Sekcyi mieściło się w lokalu przy ulicy Jasnej 32, ofiarnie udzielonym przez p. Szlenkerównę.
Prace Sekcyi potoczyły się w bardzo żywem tempie, a liczne zastępy kobiet polskich z najróżniejszych stanów i zawodów przyjęły udział w rozlicznych działach pracy.
W ciągu półtoramiesięcznego swojego istnienia, t. j. w okresie czasu od 3 sierpnia do 19 października 1914 r., Sekcya odbyła 33 posiedzenia, w których, oprócz prezydyum , tudzież przewodniczących i wice - przewodniczących komisyi, uczestniczyli niekiedy członkowie Sekcyi Ogólnej Komitetu Obywatelskiego, w osobach pp. Zdzisława ks. Lubomirskiego, Franciszka Nowodworskiego i Józefa Wielowieyskiego.
W dniu 4 sierpnia 1914 r. Sekcya Kobieca, uznając potrzebę zogniskowania ofiarności publicznej na cele Komitetu, utworzyła w swem łonie osobną komisyę zbierania ofiar, która, pod przewodnictwem p. Maryi Papieskiej, działała do chwili utworzenia Sekcyi Ofiar przy Komitecie Obywatelskim.
Również w zaraniu swego istnienia, Sekcya zatroszczyła się o pomoc dla dotkniętych wojną osób ze sfer inteligencyi i w tym celu dnia 10 sierpnia otworzyła własnym i środkam i dwie tanie kuchnie dla inteligencyi, do których bony rozdawano osobom, pozbawionym w skutek wojny środków do życia. W następstw ie, wobec zamknięcia Sekcyi, sprawą pomocy dla inteligencyi zajęła się odpowiednia podkomisya utworzonej w końcu września Komisyi Pracy Kobiet, — a z czasem Komitet powołał dla tej spraw y oddzielną komisyę samoistną.
Trzecim projektem , poruszonym z inicyatywy Sekcyi Kobiecej, była sprawa stałego porozumiewania się wszystkich istniejących instytucyi dobroczynnych w celu uniknięcia nadużyć przy rozdawaniu zapomóg. W imię tej myśli zwołano w Sekcyi posiedzenie, z udziałem przedstawicieli Towarzystwa Dobroczynności, Gminy Ewangielickiej, Tow. Ochrony Kobiet i innych instytucyi. Na rzeczonem posiedzeniu postanowiono zająć się sporządzeniem listy biednych, wspieranych przez różne instytucye dobroczynne, a nadto na własną rękę zapisano i sprawdzono 1128 osób, potrzebujących wsparcia. W końcu sierpnia Sekcya z polecenia Sekcyi Ogólnej zawiesiła wspomnianą pracę, a zebrane przez się wykazy ubogich przekazała Wydziałowi statystycznem u Komisyi Rozdawnictwa.
Co się tyczy stałej, zorganizowanej działalności, to ta szła spraw nie w zakresie wszystkich zawiązanych przez Sekcyę komisyi.
1) Pierwsza z nich, Komisya Spożywcza, wszedłszy do składu Sekcyi Żywnościowej Komitetu, współdziałała w zakładaniu sklepów spożywczych Komitetu.
2) Komisya Zapomogowa wydawała bony na obiady dla biednych, dla 80 dzieci ubogich rodzin wystarała się o obiady, ofiarowane przez osoby prywatne, rozdawała potrzebującym bony do sklepów Merkurego; — wreszcie zajęła się urządzeniem pierwszej kwesty ulicznej na rzecz Komitetu opieki nad rezerwistami i zorganizowała biuro wywiadowcze tegoż Komitetu.
3) Komisya Sanitarna zapoczątkowała: a) wykłady sanitarne, kursy pielęgniarstwa i zajęcia praktyczne w szpitalach dla tysiąca kobiet; b) zakładanie prywatnych szpitali dla rannych, przyjmując zaofiarowanie lokalów na takie szpitale od p. Minclowej, od Koła Ziemianek, od Pogotowia Ratunkowego i od pp. Goldstandów, i biorąc czynny udział w założeniu i urządzeniu szpitala pod wezwaniem Sw . Michała; prowadziła szycie i naprawę bielizny dla szpitali, urządzając gwoli temu szwalnię, pod kierunkiem p. Maryi Rodziewiczówny, w lokalu, ofiarowanym przez p. Zofię Szlenkerównę przy ulicy Jasnej № 32.
Z chwilą utworzenia „Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej" Sekcya Kobieca zwinęła swą komisyę sanitarną.
4) Komisya Dostarczania Pracy — starała się od samego początku ułatwić znalezienie pracy zarobkowej. Jakoż umieszczono 288 osób (na roboty), a w trzech szwalniach, założonych przez komisyę, dano zarobek 113 szwaczkom, które pracowały tam obok kilkuset pań, szyjących bezpłatnie dla szpitali i dla biednych. Dla tych szwalni uzyskano zamówienia na szycie bielizny do szpitali miejskich, a 100 maszyn, otrzymanych bezpłatnie do użytku od firmy Singer i 500 rb. kapitału obrotowego, wyasygnowane przez Komitet Obywatelski, — pozwoliły na rozszerzenie działalności. Szwalnie Sekcyi Kobiecej były pierwszym i w Komitecie Obywatelskim m. Warszawy własnymi warsztatami zarobkowymi, dającymi zatrudnienie licznej rzeszy zagrożonych nędzą kobiet, będąc zarazem źródłem potrzebnej do rozdawnictw a ubogim bielizny.
5) Komisya Opieki nad dziećmi zajęła się najpierw troską o szybkie uruchomienie wielu ochron, sal zajęć i szkół początkowych, które w zaraniu wojny stały bezczynnie bądź z powodu trwających podówczas wakacyi, bądź z przyczyny braku funduszów. Pozatem Komisya własnem staraniem otworzyła kilkanaście ochron, zdobywając jednocześnie odzież i pożywienie dla umieszczonej w tych zakładach dziatwy i dążąc do rozciągnięcia systematycznej w całem mieście opieki nad dziećmi, nieprzygarniętem i dotychczas przez żadną z istniejących instytucyi dobroczynnych.
Przy zlikwidowaniu Sekcyi Kobiecej, Komisya Opieki nad dziećmi przekształciła się na osobną, pod taką samą nazwą, organizacyę, której sprawozdanie podane zostało na innem miejscu.
Krótko i czasowo istniały: 6) Komisya robotnicza i 7) Komisya informacyjno-prasowa. Wreszcie, 8) Komisya Ofiar, która w ciągu trzech tygodni istnienia zgromadziła następujące dary w naturze:
Materyałów aptecznych na sumę 500 rb., książek szkolnych za 2,000 rb., nadto 5666 sztuk bielizny, 214 sienników, 250 par obuwia, 616 par pończoch, 14,362 łokci różnych materyałów łokciowych, 300 sztuk naczyń kuchennych, różne materyały spożywcze oraz różne drobne przedmioty, środki opatrunkowe, lekarstw a i wina dla szpitali. Przeznaczone na polski szpital sumy pieniężne i różne dary w naturze przekazano Polskiemu Komitetowi Sanitarnemu. Odzież, bieliznę, mleko i inne artykuły spożywcze rozdawano potrzebującym, których tłumne rzesze gromadziły się codzień przed lokalem Sekcyi. Z zebranej zaś do dyspozycyi Sekcyi gotówki rozdawano ubogim bony do tanich kuchen lub do sklepów Merkurego, a pozostałość, w sumie 488 rb. 15 kop., przekazano Komisyi Pracy Kobiet utworzonej bezpośrednio po zlikwidowaniu Sekcyi Kobiecej.
Zlikwidowanie to nastąpiło w połowie miesiąca września.
Wobec przekształcenia się Komisyi Sanitarnej i Komisyi Opieki nad dziećmi, oraz utworzenia odrębnej Sekcyi Ofiar, — Sekcya Kobieca, po sześciotygodniowem istnieniu, dnia 19 września 1914 r. zamknęła swoją działalność.
Znaczna zaś część dotychczasowych uczestniczek Sekcyi zawiązała wzamian niej Komisyę Pracy Kobiet, której zadania i prace własne jej sprawozdanie przedstawia.
Skład Sekcyi Kobiecej: delegat Komitetu Obywatelskiego — p. Franciszek Nowodworski, przewodnicząca Sekcyi — p. Helena Weychertówna, wice - przewodnicząca — p. Zofia Ośniałowska, sekretarka — p. Wanda Stokowska, skarbniczka — p. Wanda Hersówna. Przewodniczące Komisyi: 1) spożywczej — p. Wanda Hersówna, 2) zapomogowej — p. Józefa Klawerowa, i p. Zofia Rzewuska, 3) sanitarnej — Elżbieta hr. Mycielska i Franciszka ks. Woroniecka, 4) dostarczania pracy — p. Stefania Hornowa i p. Stanisława Kołaczkowska, 5) opieki nad dziećmi — p. Zofia Wołowska i p. Emilia Pankiewiczówna, 6) robotniczej — p. Lucyna Kotarbińska, 7) informacyjno-prasowej — p. Eugenia Żmijewska, 8) ofiar — p. Marya Papieska.
