Nauki z historii Towarzystwa Przyjaciół Nauk
WPROWADZENIE
Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk to jedna z najważniejszych organizacji społecznych w historii. Wydaje się, że można się wiele nauczyć o istocie działania organizacji, ich współpracy z władzą, przyglądając się jej historii "od środka", a nie tylko "z zewnątrz". Zachęcamy więc do wspólnego, krytycznego czytania monumentalnego dzieła Aleksandra Kraushaza TOWARZYSTWO WARSZAWSKIE PRZYJACIÓŁ NAUK 18OO—1832, w którym autor podkreśla, że obraz rezultatów zewnętrznych prac Towarzystwa, przeważnie poświęconych literaturze i historyi ojczystej, oraz umiejętnościom ścisłym i stosowanym; lecz nie wyjaśniają najcharakterystyczniejszej, bodaj że najważniejszej, strony wewnętrznego życia grona mężów przodowniczych w narodzie, którzy, rozpocząwszy działalność za rządów pruskich, w najtrudniejszych warunkach politycznego bytu kraju, stopniowo zyskiwali dla instytucyi swej, zrazu jedynie tolerowanej, coraz silniejszy grunt i zdobyli wreszcie dla niej prawo do bytu, mocą uroczystych sankcyj monarszych. Już w samej przedmowie znajduje się chyba "kilka ważnych tropów" dla naszych rozważań. Zachęcam do lektury i podzielenia się refleksjami.
Jak się włączyć w zabawę? Przeczytaj kolejny fragment książki. Znajdź jakiś ciekawy dla Ciebie cytat, podziel się nim i skomentuj go na facebooku. Najlepiej odnosząc do dzisiejszej sytuacji obywateli i organizacji pozarządowych.
żródło: tekst na stronie POLONA
|
TOWARZYSTWO WARSZAWSKIE PRZYJACIÓŁ NAUK 18OO—1832. MONOGRAFIA HISTORYCZNA OSNUTA NA ŹRÓDŁACH ARCHIWALNYCH PRZEZ Aleksandra Kraushaza MECENASA, CZŁONKA B. TOWARZYSTWA HISTORYCZNO–LITERACKIEGO W PARYŻU' TOWARZYSTWA POZNAŃSKIEGO PRZYJACIÓŁ NAUK, KOMISYI HIST0RY'CZNEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI W KRAKOWIE W PIECSETLETNIĄ ROCZNICĘ ODNOWIENIA WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ 1400—1900. W STULETNIĄ ROCZNICĘ UTWORZENIA B. TOW. WARSZAWSKIEGO PRZYJACIÓŁ NAUK 1800—1832. |
|
KSIĘGA I. CZASY PRUSKIE 1800—1807. KRAKÓW, WARSZAWA 1900 Dozwolenie zawiązania się Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie mogło zadziwić nie jednego; gdyż trudno było pogodzić z dążnością ogólną zagładzenia śladów narodowości, powstanie Towarzystwa narodowego, które, ocalenie i dalsze kształcenie języka, tudzież zachowanie dziejów narodowych, za główny cel usiłowań swoich obrało. Fryderyk hr. Skarbek. |
PRZEDMOWA
Należało się już od dawna wspomnienie obszerniejsze b. Towarzystwu warszawskiemu przyjaciół nauk, którego działalność, rozpoczęta przed stu laty, w roku 1800, a zamknięta ostatecznie w roku 1832, podlegając w ciągu owego trzydziestolecia stopniowym zmianom ku lepszemu, wytworzyła instytucyę pamiętną w dziejach umysłowości swojskiej, wysoce dodatniego wpływu na kulturalny rozwój społeczeństwa rodzimego. Więcej
Cz.I rozdział I
W najsmutniejszej dziejów krajowych epoce, między rokiem 1773, jako zaczątkiem bytu rozczłonkowanej Rzpltej, a rokiem 1794, zamykającym okres jej podziałów i zagłady państwowej, rozwijała się i promieniowała, przemożnym a dodatnim wpływem na umysłowość społeczeństwa, instytucya, którą, jako najcenniejszą spuściznę po przeszłości otrzymała, i z której posiewu długie jeszcze lata korzystać miała Polska pogrobowa. Więcej
Cz.I rozdział II-III
Gdy po ostatecznym rozbiorze Rzpltej rząd pruski zajął się energicznie sprawą oświaty i wychowania w zagarniętych prowincyach polskich, na pierwszy plan wysuniętą została — kwestya użycia funduszów pojezuickich na cele germanizacyi Więcej
