Nauki z historii Towarzystwa Przyjaciół Nauk

WPROWADZENIE

Pałac Staszica po 1893 z fasadą w stylu bizantyjsko-ruskim

Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk to jedna z najważniejszych organizacji społecznych w historii. Wydaje się, że można się wiele nauczyć o istocie działania organizacji, ich współpracy z władzą, przyglądając się jej historii "od środka", a nie tylko "z zewnątrz". Zachęcamy więc do wspólnego, krytycznego czytania monumentalnego dzieła Aleksandra Kraushaza TOWARZYSTWO WARSZAWSKIE PRZYJACIÓŁ NAUK 18OO—1832, w którym autor podkreśla, że obraz rezultatów zewnętrznych prac Towarzystwa, przeważnie poświęconych literaturze i historyi ojczystej, oraz umiejętnościom ścisłym i stosowanym; lecz nie wyjaśniają najcharakterystyczniejszej, bodaj że najważniejszej, strony wewnętrznego życia grona mężów przodowniczych w narodzie, którzy, rozpocząwszy działalność za rządów pruskich, w najtrudniejszych warunkach politycznego bytu kraju, stopniowo zyskiwali dla instytucyi swej, zrazu jedynie tolerowanej, coraz silniejszy grunt i zdobyli wreszcie dla niej prawo do bytu, mocą uroczystych sankcyj monarszych. Już w samej przedmowie znajduje się chyba "kilka ważnych tropów" dla naszych rozważań. Zachęcam do lektury i podzielenia się refleksjami.

Jak się włączyć w zabawę? Przeczytaj kolejny fragment książki. Znajdź jakiś ciekawy dla Ciebie cytat, podziel się nim i skomentuj go na facebooku. Najlepiej odnosząc do dzisiejszej sytuacji obywateli i organizacji pozarządowych.

żródło: tekst na stronie POLONA

TOWARZYSTWO WARSZAWSKIE PRZYJACIÓŁ NAUK 18OO—1832. MONOGRAFIA HISTORYCZNA OSNUTA NA ŹRÓDŁACH ARCHIWALNYCH PRZEZ Aleksandra Kraushaza MECENASA, CZŁONKA B. TOWARZYSTWA HISTORYCZNO–LITERACKIEGO W PARYŻU' TOWARZYSTWA POZNAŃSKIEGO PRZYJACIÓŁ NAUK, KOMISYI HIST0RY'CZNEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI W KRAKOWIE W PIECSETLETNIĄ ROCZNICĘ ODNOWIENIA WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ 1400—1900. W STULETNIĄ ROCZNICĘ UTWORZENIA B. TOW. WARSZAWSKIEGO PRZYJACIÓŁ NAUK 1800—1832.

KSIĘGA I. CZASY PRUSKIE 1800—1807. KRAKÓW, WARSZAWA 1900 Dozwolenie zawiązania się Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie mogło zadziwić nie jednego; gdyż trudno było pogodzić z dążnością ogólną zagładzenia śladów narodowości, powstanie Towarzystwa narodowego, które, ocalenie i dalsze kształcenie języka, tudzież zachowanie dziejów narodowych, za główny cel usiłowań swoich obrało. Fryderyk hr. Skarbek.

PRZEDMOWA

Należało się już od dawna wspomnienie obszerniejsze b. Towarzystwu warszawskiemu przyjaciół nauk, którego działalność, rozpoczęta przed stu laty, w roku 1800, a zamknięta ostatecznie w roku 1832, podlegając w ciągu owego trzydziestolecia stopniowym zmianom ku lepszemu, wytworzyła instytucyę pamiętną w dziejach umysłowości swojskiej, wysoce dodatniego wpływu na kulturalny rozwój społeczeństwa rodzimego. Więcej

Cz.I rozdział I-III

W najsmutniejszej dziejów krajowych epoce, między rokiem 1773, jako zaczątkiem bytu rozczłonkowanej Rzpltej, a rokiem 1794, zamykającym okres jej podziałów i zagłady państwowej, rozwijała się i promieniowała, przemożnym a dodatnim wpływem na umysłowość społeczeństwa, instytucya, którą, jako najcenniejszą spuściznę po przeszłości otrzymała, i z której posiewu długie jeszcze lata korzystać miała Polska pogrobowa. Więcej

Cz.I rozdział II

Gdy po ostatecznym rozbiorze Rzpltej rząd pruski zajął się energicznie sprawą oświaty i wychowania w zagarniętych prowincyach polskich, na pierwszy plan wysuniętą została — kwestya użycia funduszów pojezuickich na cele germanizacyi Więcej