Przodownice warszawskie 1914-1915
Spis treści
O projekcie
Dlaczego przodownice?
Przodownik/Przodownica to przedwojenne określenie lidera/liderki w działalności społecznej. Same kobiety wydawały czasopisma pod tym tytułem - w latach 1899–1912 ukazywało się takowe w Galicji jako pismo dla kobiet, a w II RP jako organ Wydziału Kół Gospodyń. Jeśli nowego znaczenia nabierają pojęcia "radownice" czy "bojownice" może warto odzyskać i to pojęcie.
Projekt "Przodownice warszawskie 1914-1915" ma - choć w niewielkiej części - przywrócić pamięć o działaczkach społecznych tamtych czasów. Celem naszym jest zebranie - w miarę możliwości - listy nazwisk ówczesnych przodowniczek z ich organizacyjnymi afiliacjami, oraz - choć w jakiejś części - odtworzyć tamte wydarzenia.
Zapraszamy do współpracy.
Dlaczego z tamtych czasów
Biała plama
Czytając historię organizacji takich jak np. Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności czy Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich trafiamy na cezurę roku 1914. Czas wojny wymusił nowe typy aktywności, pozwolił na zaangażowanie społeczeństwa, które było nie tylko formą samopomocy, ale i sposobem na budowanie samorządności od dołu do góry. Ten heroiczny czas, który mógłby być zasłużonym powodem do dumy, "przykryły" wydarzenia wojenne i wielka polityka czasu odzyskiwania niepodległości. W zapomnienie poszły dokonania całego społeczeństwa, zaś praca społeczna kobiet została jakby podwójnie zapomniana. Teodora Męczkowska, jedna z “bojownic” równouprawnienia kobiet, pisała o pracy w organizacjach Komitetu Obywatelskiego tak: “Sprawiedliwość nakazuje przyznać, że obok wytrwałych pracowników na wszystkich polach działalności kobiety ujawniły niespożytą energię i wyjątkową ofiarność. I chociaż nazwiska ich nie przejdą do historji, choć nie zajmowały stanowisk kierowniczych, jednakże prace przez nie zainicjowane lub wykonywane będą najlepszym świadectwem ich dojrzałości obywatelskiej” [Męczkowska]. Pytanie czy rzeczywiście pamiętamy choćby o tych pracach przez nie zainicjowanych lub wykonanych?
Teksty wprowadzające:
Przed 1914
Teodora Męczkowska Organizacje kobiece przed 1914
Lista organizacji przed 1914 Warszawa
Lista organizacji 1914 Warszawa
Lata 1914-1915
Kobiety w Komitecie Obywatelskim Warszawy
Lista przodownic 1914-1915
Lista współpracowników KO w 1914
